

با سلام و خوش آمد گویی از ورود به مرکز تخصصی رفتار درمانی مهر، تقاضا داریم قبل از اینکه اطلاعات کلینیک رفتار درمانی مهر، را در اختیار شما بگذاریم مطالب را بخوانید.
در پایان صفحه و انتحای پیج تمام پل های ارتباط با مرکز رفتار درمانی مهر برای شما گذاشته شده است.
مقدمه رفتار درمانی

پرخاشگری، تند خویی، بد رفتاری با هم سالان، بد رفتاری با بزرگسالان، بد رفتاری با والدین، بد رفتاری با مربیان و معلمان، بد رفتاری با همسر، بد رفتاری با همکاران در زمینه های شغلی، عصبانیت، لجبازی، دهن کجی به قوانین، قانون شکنی، عدم پذیرش قوانین اجتماعی و بسیاری از این دست، همه و همه بدون در نظر گرفتن شرط سنی آن فرد، نیاز به رفتار درمان دارد.
تمامی اختلالات رفتاری بالا، از روشهای، هیجان مدار، بازی درمانی، کار درمانی، حرکت درمانی، طرحواره درمانی و حتی رویکرد های التقاطی قابل حل می باشد. از سوی دیگر نوروفیدبک هم زمان با بازی درمانی بسیار مفید می باشد. از این رو میتوانید روانشناسان کار بلد در این حوزه را انتخاب کنید و در مجموعه منشور سلامت مهر از خدمات خانم دکتر سایناز مودت و آقای احمد اخوان عطار بهره بگیرید.
باید بگوییم در موارد خاص اگر نتوانند فرد را در مسیر درمان غیر دارویی قرار دهند، باید از دارو درمانی نزد روانپزشک بهره بگیرند که خانم دکتر مائده عباس پور متخصص اعصاب و روان در این مرکز کنار شما هستند.
درباره مرکز رفتار درمانی
مرکز تخصصی رفتار درمانی منشور سلامت مهر، با حضور متخصصان برجسته دکتری روانشناسی و مددکاران اجتماعی، از برنامه های مداخلاتی بین المللی و هنجار شده با فرهنگ ایرانی بهره میگیرند. همچنین سابقه فعالیت این مرکز رفتار درمانی، بیش از یک دهه می باشد و در سالهای گذشته تنها مرکز تخصصی خصوصی و بخش غیر دولتی می باشد که قوه قضائیه – دادسرای اطفال و نوجوانان، بیرون از ساختار داخلی خود ارجاعات بسیاری داشته اند و از نگاه تخصصی در حوزه قضاوت، بجای اجرای حکم و ارجاع به کانون اصلاح و تربیت، از احکام جایگزین استفاده کرده اند و به این مرکز تخصصی ارجاع داده اند.
خوشبختانه در دهه گذشته از تمامی پرونده هایی که به این مرکز ارجاع شده است، تنها 4 مورد بازگشت به دادسرای اطفال و نوجوانان داشته ایم و علت عدم پیشرفت مداخلات، فقط عدم همکاری والدین بوده است.
سرکار خانم دکتر سایناز مودت؛ دکترای تخصصی روانشناسی کودک و نوجوان، همچنین آقای دکتر احمد اخوان عطار؛ متخصص بازی درمانی و درمانهای هیجان مدار، رفتار درمانگر و روانشناس کودک و نوجوان که در رشته مددکاری اجتماعی – اورژانس اجتماعی نیز تحصیلات دانشگاهی دارند و جزو فعالان این حوزه می باشند، هر دو با توان بالا، انرژی بسیار عالی و مثبت، نیز تخصص زیاد در حوزه ارتباط موثر با کودکان و نوجوانان دارای اختلالات رفتاری جزو مدرسان این شاخه تخصصی در سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور برای معلمان و معاونین و رابطین آموزشی بوده و هستند.
طبقه بندی افراد و کودکان دارای نیاز به رفتار درمانی
- رفتار درمانی کودکان بیشفعال،
بیش فعالی دارای انواع مختلف است و در سنین مختلف نشانگان متفاوت دارد. اما در همه موارد علایم تشخیصی مشابه وجود دارد، که روش های درمان آن نیز متفاوت است.
در اینجا ابتدا توضیحی درباره بیش فعالی ارائه نمی دهیم، زیرا در لینک مربوط به مرکز بیش فعالی مهر در همین سایت انواع بیش فعالی را نام برده و تفاوت های بیش فعالی کودکی با بیش فعالی بزرگسالی را برای شما آورده ایم. در نتیجه اینجا به روش های درمانی بدون داروی بیش فعالی خواهیم پرداخت.
قبل از اقدام به برنامه های رفتار درمانی بیشفعالی (بیش فعالی)، حتما باید موضوع نقص توجه و تمرکز کودک، نوجوان و بزرگسال حل شود که از روشهای بازی درمانی شناختی برای تمام گروه های سنی قابل انجام است.
در مرحله بعد باید از طریق روانشناسان تخصصی، تکانه های افراد بیش فعال تحت کنترل قرار گیرد و تمامی مداخلات کنترل تکانه افراد بیش فعال باید برنامه ریزی شده اجرا شود. زیرا موارد گفته شده یکی از علت های اصلی بد رفتاری در بیش فعالی و نیز مشکلات اختلال رفتاری در بیش فعالان است.
در مرحله سوم از طریق مداخلات تخصصی روانشناسان و رفتار درمانگران میتوان رویکردهای متنوعی را استفاده کرد. مثلا در مورد برخی افراد بیش فعال میتوان از رویکرد شناختی رفتاری برای بهبود وضعیت استفاده کرد. در مورد برخی دیگر باید هیجان مدار و مداخلات این رویکرد فراهم گردد. در مورد نوجوانان از رویکرد پذیرش و تعهد هم میشود بهره گیری کرد. در مورد بزرگسال از رویکرد هایی مانند طرحواره، شناختی، رفتاری، شناختی-رفتاری، هیجان مدار و غیره با در نظر گرفتن سن مداخله گیرنده بهره جست.
نکته پایانی:
همه مراحل درمانی میتواند به صورت همزمان انجام شود اما نمی توان بدون حل یک مورد دیگر موارد را به نتیجه مطلوب رساند و پس از مدتی از اتمام دوره درمان به علت عدم درمان همان یک مورد، بازگشت اختلال و بی نتیجه ماندن دوره را شاهد خواهیم بود.
- رفتار درمانی کودکان اوتیسم،
کودکان اوتیسم؛ درخود فرو مانده، که مهمترین علت تشخیصی افتراقی آنها همین مورد است، با سه طبقه تشخیصی شناسایی میشوند.
سطح یک بسیار آرام تر و آموزش پذیر تر هستند. اما در نهایت تمامی علایم اصلی اوتیسم را دارند. این گروه همانند دیگر کودکان با اختلالات رفتاری مداخلات معمول را دریافت میکنند و با کمی سختی بیشتر والدین و مربیان همچنین تشخیص مداخله بهنگام از سوی روانشناس و رفتاردرمانگر میتوانند مراحل درمانی را طی کنند. البته طبق گفته های قبلی مشارکت والدین و پذیرش تغییرات بسیار اهمیت دارد و در مورد این کودکان؛ اوتیسم با مشکلات رفتاری، مداخلات باید والد محور باشد.
سطح دو، بسیار سخت تر از آن گروه هایی است که در بالا به آنها اشاره شد و کودکان اوتیسم سطح دو از یادگیری کمتر، فرمانبرداری کمتر و پرخاشگری بیشتر نسبت به سطح یک اوتیسم برخوردار هستند. زیرا اکثر این کودکان اوتیسم کلام ندارند و یا کلام کامل و ادای کلمات صحیح را نیاموخته اند. اصطلاحا صفحه کلامی آنها همزمان با تخریب نورون ها، آسیب دیده است.
در این گروه از کودکان اوتیسم دارای مشکلات رفتاری؛ درمان پیچیده تر و مداخلات: والد محور، کلینیک محور، مربی محور، اجتماع محور، نقش سازنده دارد. منظور از اجتماع، همان جامعه کوچک اطرافیان و اقوام نسبی در معرض دید و رفت و آمد کودک می باشند.
سطح سه، شرایط ویژه خود را دارد که در بخش نیازهای ویژه اوتیسم در این سایت میتوانید بخوانید.
- رفتار درمانی کودکان سندروم داون،
این کودکان دوست داشتنی که زیبایی های خاص برای اطرافیان دارند و در سراسر کشور های دنیا با یک شکل و شمایل دیده می شوند، شخصیت نمایشی بسیار قوی و توانمند دارند. کودکان سندروم داون بسیار قلدر و پرخاشگر هستند و این نیز یکی از خصوصیت های بارز این گروه سندروم محسوب می شود. پس رفتار درمانی کودکان سندروم داون برای آنها بسیار در اولویت قرار دارد. زیرا مشکلات اختلال رفتاری بچه های سندروم داون باعث می شود در یادگیری هم دچار مشکل شوند. مشکلات اساسی یادگیری است گروه از سندروم داون به عدم همکاری با مربی، درمانگر، معلم و والدین باز می گردد. از این رو شرایط تمرکز، دقت و توجه بسیار پائین می آید و نیاز های آموزشی کودک و نوجوان سندروم داون تامین نمی شود.
متخصصان ما در حوزه مداخلات رفتار درمانی برای کودکان سندروم داون روشهای زیادی دارند که متاسفانه ارجاع از سمت مدارس استثنایی به مراکز درمان های رفتاری بسیار کم است و این کودکان آسیب های عدم یادگیری را با خود همراه می برند.
- رفتار درمانی کودکان دارای اختلال رفتاری بدون دارو،
اختلالات رفتاری ریشه در فرهنگ، محیط، شرایط زندگی، رفتار والدین، یادگیری اجتماعی و عوامل دیگر دارد. گاهی آنقدر مهم می شود که به راحتی باید نتیجه آینده اختلالات رفتاری یک کودک را با بزهکاری خلاصه کنیم. اهمیت رسیدگی به این افراد و پیشگیری از بزه در این کودکان و نوجوانان بسیار بالا است.
از نگاه اجتماعی، همه آینده یک کودک با اختلالات رفتاری وابسته به نحوه و چگونگی درمان وی در دوره کودکی و نوجوانی است. مهمترین ساختارهای مداخله بهنگام برای این گروه استفاده از رویکردهای شناختی-رفتاری، رفتار گرایی کلاسیک، شرطی سازی کلاسیک، قانون مداری، تقویت مثبت و بسیاری دیگر بهره گیری کرد.
- رفتار درمانی زوجین،
مهمترین ساختار مداخلات رفتاری برای زوجین هیجان مدار است. در این نوع مداخلات از رویکردهای بازی درمانی شناختی، نوشتار درمانی، شفقت درمانی و غیره بهره گیری می شود.
- رفتار درمانی غیر مستقیم محیط کار،
برای مداخلات غیر مستقیم در محیط های کار یا جامعه کوچک، همیشه روشهای غیر مستقیمی همچون شفقت درمانی و شرطی سازی کلاسیک غیر مستقیم وجود دارد.
این رویکرد ها نوین و به تازگی در کشورهای توسعه یافته استفاده می شود. همچنین در روانشناسی صنعتی و سازمانی بسیار روشهای کلاسیک دیگری وجود دارد که یاری رسان شما خواهد بود.

نکات مهم رفتار درمانی
توجه ویژه:
رفتار درمانی با کودک یک درمان مشارکتی و مداخلات التقاطی است که هم کودک محور پیش میرود و هم والد محور. این گروه مداخلات به صورت انفرادی و برخی جلسات گروهی با اعضای خانواده شکل میگیرد.
رفتار درمانی با نوجوان نیز التقاطی است. با این تفاوت که اکثر برنامه ها والد محور و مقدار کمتری انفرادی و با نوجوان برگزار میشود. نکته مهم این است که در صورت عدم هرگونه پذیرش والدین در اجرای برنامه های مداخلاتی، تغییر سبک زندگی برنامه ریزی شده از سوی رفتاردرمانگر موجب شکست در پیشبرد اهداف درمانی خواهد شد.
به زبان ساده اگر والدین در پذیرش تغییرات کمبود ایجاد کنند مداخلات مورد نظر نتیجه کافی نخواهد داشت.
هرچند که باید با تاکید بگوییم، هرگونه مداخلات رفتار درمانی برای گروه کودک و نوجوان تاثیرات به سزایی دارد، اما بدون همکاری مستقیم خانواده، همان والدین؛ هرگز نتیجه کامل حاصل نخواهد شد. برای مثال والدی که میخواهد به همان میزان پشتیبانی و حمایت انجام دهد و تغییر اساسی در رفتار خود ندارد، نباید انتظار معجزه در رفتاردرمانی داشته باشد.
مثال دیگر والدین پرخاشگر و زورگو که نسبت به همسر خود بدرفتار هستند و تغییرات برنامه های مداخلاتی رفتاردرمانی را نمیپذیرند، هرگز نباید منتظر معجزه ای از سوی روانشناس رفتار درمانی خود باشند.
پیشنهاد میکنیم حتما مطالب علمی زیر را بخوانید تا مفهوم بهتری از رفتار درمانی را بیاموزید.
همچنین در ادامه مطالب آموزشی به صورت تخصصی درباره رفتار درمانی کودکان بیشفعال، رفتار درمانی کودکان اوتیسم، رفتار درمانی کودکان سندروم داون، رفتار درمانی زوجین، رفتار درمانی غیر مستقیم محیط کار و غیره خواهید خواند.
تاریخچه رفتار درمانی
گردآورنده و نویسنده دکتر احمد اخوان عطار
واتسون
درباره واتسون
مشاهده عینی ارگانیزم را تنها روش موثر در روانشناسی می دانست . او معتقد بود حتی پیچیده ترین فعالیت های انسان را می توان بر حسب شرطی شدن مطالعه و تبیین کرد.
از نظر واتسون شخصیت مجموعه ای از بازتاب های شرطی بوده و هیجان در آدمی محصول وراثت و محیط است
واتسون هیجان در آدمی را محصول دو چیز میداند
- هیجان
- محیط
از نظر واتسون برخی هیجانات را ما به ارث میبریم
- ترس
- عشق
- خشم
نظر واتسون در مورد ترس
او معتقد بود اگر ترس آموخته می شود پس می توان آن ها را نا آموخته یا خاموش کرد و همچنان اضطراب را میتوان خاموش کرد

درباره واتسون
مشاهده عینی ارگانیزم را تنها روش موثر در روانشناسی می دانست . او معتقد بود حتی پیچیده ترین فعالیت های انسان را می توان بر حسب شرطی شدن مطالعه و تبیین کرد.
از نظر واتسون شخصیت مجموعه ای از بازتاب های شرطی بوده و هیجان در آدمی محصول وراثت و محیط است
واتسون هیجان در آدمی را محصول دو چیز میداند
- هیجان
- محیط
از نظر واتسون برخی هیجانات را ما به ارث میبریم
- ترس
- عشق
- خشم
نظر واتسون در مورد ترس
او معتقد بود اگر ترس آموخته می شود پس می توان آن ها را نا آموخته یا خاموش کرد و همچنان اضطراب را میتوان خاموش کرد
ثورندایک

ژاندریک یا ثورندایک پدر روانشناسی تربیتی بوده است
درباره ثورندایک
او یک محقق رفتارگرا بود و خیلی دوست داشت بین یادگیری انسان و یادگیری حیوان ارتباط برقرار کند او خودش یک سری آزمایش های انجام داد روی گربه رابطه آنها را بفهمد او معتقد بود گربه رفتاری را که انجام میدهد بر اساس کوشش و خطا می باشد تا به آنچه که میخواهد دسترسی پیدا کند
قانون اثر ثورندایک
)اثر منظورش پاداش است(
استدلال او بر این بود که اگر به دنبال یک رفتار یادگیری پاداشی وجود داشته باشد یعنی پشت آن یک امتیاز باشد، آن رفتار تقویت می شود که به آن قانون اثر می گویند. طبیعی است اگر کسی کار خوبی انجام دهد و لبخند بزنیم تشویق می شود.
روش ثورندایک ۵۰ سال بر تمام نظریه های تربیتی غلبه داشت
قوانین ژاندریک به د. قسمت اصلی و فرعی تقسیم میگردد
سه قانون اصلی ثورندایک
- آمادگی
- تمرین
- اثر
پنج قانون فرعی ثورندایک
- پاسخ چندگانه
- آمایه یا نگرش
- غلبه عناصر
- پاسخ از راه قیاس
- جایگشت تداعی
پاسخ چندگانه از نظر ژاندریک (ثورندایک) که در پنج قانون فرعی قرار دارد
پاسخ چندگانه از نظر او اولین قدم در تمام یادگیری هاست و اگر پاسخی به نتیجه نرسد یک پاسخ دیگر را به کار می بریم تا آنجا که به نتیجه برسد. یعنی آن حیوان یا آن گربه آنقدر کوشش و خطا می کند تا به نتیجه برسد که محقق می خواهد.
آمایه یا نگرش از نظر ژاندریک (ثورندایک) که در پنج قانون فرعی قرار دارد
به آمادگی ژنتیکی تجربه ها و حالت های زود گذر و موقت مانند خستگی مانند احساس خواب آلودگی محرومیت یا شرایط هیجانی بستگی دارد. اگر بخواهیم روان تر بگوییم آمایه یعنی همان آمادگی قبلی موجود زنده برای یادگیری. حالا همین آمادگی قبلی آمادگی ژنتیکی هم هست و موارد دیگر نیز وجود دارد.
اندیشه غلبه بر عناصر از نظر ژاندریک (ثورنداک) که در پنج قانون فرعی قرار دارد
ثورندایک معتقد است زمانی که در موقعیت ها قرار می گیریم اینطور نیست که به تمام اجزا و تمام عناصر موقعیت توجه بکنیم. غلبه عناصر وجود دارد یعنی غلبه برخی از اجزای موقعیت وجود دارد. مابه برخی از اجزای یک موقعیت توجه میکنیم نه به همه اجزا و همه عناصر یک موقعیت جزو نقطه توجه ما نیستند.
پل های ارتباطی با ما:
09106965010
ساعت غیر اداری در واتساپ پیام بگذارید
تمامی شماره های زیر صفحه

اسکینر
اسکینر رفتار گرا بود
شرطی شدن عامل یا ابزاری یا فعال یا اسکینری
اسکینر مشهورر ترین رفتار گرای معاصر بود
بیشتر کارهای او در زمینه قانون اثر ثرندایک بوده است
تبیین دیدگاه اسکینر
اسکینر طرفدار مکتب رفتارگرایی بود و معتقد بود که کشش و انگیزشی که در انسان وجود دارد ذاتی نیست بلکه نتیجه تحریک و آموزش است.
یعنی رفتار نتیجه تحریک عوامل بیرونی و آموزش می باشد.
او معتقد بود که رفتار انسان به عوامل بیرونی و محیطی بستگی دارد و جنبه ارثی ندارد.
🎾
به اعتقاد وی تنها موضوع مناسب روانشناسی رفتار بوده و تنها عامل ایجاد کننده و نگهدارنده رفتار، محیط است.
🎾
اسکینر معتقد بود که آثار تقویت و تنبیه متقارن نیست یعنی تقویت احتمال وقوع مجدد پاسخ را تغییر میدهد اما تنبیه لزوما این کار را نمی کند.
بنظر اسکینر آنچه ارگانیزم برای محیط انجام میدهد مهمتر از آن چیزی است که محیط برای ارگانیزم ایجاد می کند.
مهمترین صفت شرطی کردن فعال یا اسکینری آن است که رفتار توسط خود ارگانیزم در زمینه محیطی ظاهر شود و در نتیجه پاسخی که به این ترتیب ظاهر می شود تقویت شود.
تفاوت نظریات در رفتار درمانی
تفاوت شرطی کردن فعال یا ابزاری یا از نوع اسکینر با شرطی شدن پاولفی شرکت یا پاسخگر چیست؟
توضیح علمی: 🎾
درست کردن کلاسیک یک محرک جدید با پاسخی وابسته و همراه میشود که معمولاً به وسیله محرک دیگری ایجاد می شود درحالی که در شرطی کردن فعال رفتار داوطلبانه یا خودبهخودی ارگانیسم به وسیله تقویت و یا فقدان تقویت به وجود می آید می آید و یا این که از بین میرود
توضیح عامیانه:🎾
در شرطی شدن فعال موجود زنده فعالانه یک رفتار یا اعمالی را انجام میده و اینکه چه نوع رفتاری ازش سر بزند اسکینر میگه اون موقع باید بهش پاداش بدیم یعنی اون رفتاری که مورد نظر محقق است ….. پس پیامد رفتار در شرطی شدن فعال و اسکینر مهم است که آیا بهش پاداش بدیم یا ندیم … که اون یادگیری تکرار بشه یا نیرومند بشه… اما در شرطی شدن کلاسیک از نوع پاولف اینطور نبود که اول پاولف صبر کنه اون سگ انواع رفتارها را نشون بده و بعد بهش پاداش بده.
برای پاوولوف پیامدهاش مهم نبود فقط می خواست یک نوع یادگیری انجام بشود حالت اول پاداش را می داد یعنی این پودر گوشت را می داد. در واقع رفتار غیر شرطی از سگ سر میزد.
در سیستم درک کردن فعال، پیامدهای رفتار مهم است. در حالی که در شرطی کردن کلاسیک پایه و اساس تغییر رفتار هستند.
دو دیدگاه در تاریخچه رفتار درمانی که پایه و اساس تغییر رفتار هستند به شرح زیر می باشد:
- شرطی کردن فعال یا اسکینر
- شرطی کردن کلاسیک
امروزه رویکرد تغییر رفتار بر پایه اندیشه اسکینر نشات گرفته است

بندورا
نظریه ی بندورا
آلبرت بندورا به یادگیری مشاهده ای معتقد بود او معتقد بود که فرد از از رفتاری که دیگری از خود نشان می دهد یاد میگیرد. او معتقد بود که اگر رفتاری در یک نفر وجود دارد که از مشاهده رفتار دیگران شکل گرفته است او معتقد بود این نوع مشاهده رفتاری بهترین نوع یادگیری می باشد. مثال: پرخاشگری دیگران که در رسانهها دیده اند و یاد گرفتهاند.
الگوی بندورا و عواملی که در آن نقش داشتن
وی 🎾 الگوی تعیین گری متقابل را 🎾 برای یادگیری مصرف کرده است.
- شخص👉
- رفتار👉
- شناخت و محیط👉
عوامل شخصی 👇
عوامل شخصی همان صفات شخصیتی و خلق و خوی فردی است.
رفتار 👇
بندورا معتقد بود رفتار انسان بیشتر یک رفتار خود تنظیمی است یعنی انسان از تجربه های خود و دیگران معیار های عملکرد را یاد می گیرد.
اگر عملکرد شخص در یک موقعیت با معیارهای او هماهنگ یا بالاتر باشد آن را مثبت میداند و اگر پایین تر باشد منفی ارزیابی می کند.
بندورا معتقد است تقویت درونی از تقویت بیرونی نیرومندتر است
منظور از خودکارآمدی بندورا
👇
هر تغییری که ما آگاهانه در خود انجام میدهیم خودکارآمدی میگویند که به واسطه برداشت فرد از توانایی خودش باشد یعنی چه برداشتی از توانایی خودش دارد.
فردی که خود کارآمد می باشد، برداشت مثبتی از خود دارد زمانی که در موقعیت های مختلف قرار می گیرد آنها ایمان دارند و باور دارند که در موقعیت های مختلف میتوانند هر کاری انجام دهند.
مفهوم خودکنترلی
- توانایی کنترل خود
- توانایی کنترل هیجان ها رفتارها سائق ها
- خودکنترلی بر یک مدل سه مرحله ای استوار است
- خود نگری
- خود ارزیابی
- خود نیروبخشی
نتیجه نظریه بندورا
…………. از آن جهت ساعت یافت که بر لب همتایی آدمیان تاکید می ورزید ………….
یکی از مهمترین خدمات بندورا کشف این پدیده بود که ما رفتارمان را از راه مشاهده ی دیگران می آموزیم.
پل های ارتباطی با مرکز تخصصی رفتار درمانی مهر:
09106965010
ساعت غیر اداری در واتساپ پیام بگذارید
تمامی شماره های زیر صفحه
نظریه بک

نظریه بک
نظریه بک یک رویکرد شناخت درمانی را مطرح کرده این روش که بک نام دارد، مهمترین رویکرد شناختی می باشد و در آن بر اندیشه های غیرمنطقی تاکید کرده است.
او می گوید بسیاری از افکاری که غیر منطقی است و نامعقول است باعث افسردگی میشود اگر کسی افکار افسرده دارد افکار خودکشی دارد به دلیل افکار غیر منطقی و نامعقول می باشد و باید یک روانشناس روی او کار کند. او درست میگوید این افکار و باورها باعث افسردگی میشود.
این رویکرد ابتدا فقط برای افسردگی استفاده میشد اما کمی بعد برای تغییرات رفتاری بسیاری از گروه ها مورد اهمیت قرار گرفت.
رفتار درمانی شناختی بر اساس بک
روانشناسان شناختی 👉
روانشناسان شناختی شخص یادگیرنده را تفسیر کننده فعال موقعیت تلقی می کنند.
یعنی این فرد زمانی که در موقعیت قرار می گیرد، چه برداشت و تفسیری از آن موقعیت دارد و در افکار او خودکشی و افسردگی نقش دارد.
زیرا افراد درموقعیت های مختلف برداشت های مختلف دارند و تصمیمات متفاوت می گیرند.
رویکرد شناختی به چه چیزی توجه می کنند؟
رویکرد شناختی به وقایع درونی افکار احساسات قضاوت ها و گفتگو با خود و پیش فرض های نهان توجه میکند.
تعریف بازسازی شناختی:
بازسازی شناختی یک تکنیک می باشد و با یک اصطلاح کلی برای تغییر الگوهای فکری ایجاد می شود.
یعنی ما آدمهای افکار متفاوت داریم و باور ما با هم متفاوت است نگرش ما با هم متفاوت است. او می گوید علت اصلی رفتار هایی که انسانها دارند هیجانات آنها است. حال این هیجانات مثبت باشد یا هیجانات منفی.
و نتیجه هیجانات رفتار آشفته آن ها می باشد. یعنی درمانگران و رفتاردرمانگران، برای تغییر رفتار دارای مشکل یا اختلال، از تکنیک بازسازی شناختی بک استفاده می کنند. زیرا میخواهند الگوهای فکری او را تغییر بدهند.
به اعتقاد بک
تحریفات شناختی (خطاهای فکری) اثر خود را بصورت مثلت فکری می گذارند. برای مثال:
- نگرش منفی نسبت به خودش
- نسبت به زمان حال
- نسبت به آینده
دیدگاه زیربنایی الگوی ذهنی این است که 👉👉 رویداد های ذهنی می توانند علت رفتار باشند و اگر رویداد ذهنی تغییر کند، تغییر رفتار را در پی خواهد داشت.
- افزایش رفتارهای مطلوب
رفتارهای مطلوب یعنی رفتارهای مناسب یا رفتارهای های موثر.
تقویت مثبت و منفی شخصیت انگیزشی می توانند اثر خود را بگذارند.
در تقویت مثبت، احساس خوشایند به انسان دست می دهد مانند لبخند زدن آفرین گفتن و … .
اما در تقویت منفی با حذف محرک منفی باز هم احساس خوشایند به انسان دست می دهد. اگر بخواهیم مثال بزنیم مانند زمانی که داریم امتحان می دهیم. در راهرو سر و صدا باشد. حال به هر روشی که سر و صدا قطع شود احساس خوبی خواهیم داشت.
اصول تقویت رفتار چیست؟
در فرایند تقویت، محرک یا رویدادی موجب نیرومند شدن یا افزایش احتمال وقوع رفتار یا رویداد قبل از خود می شود. خوب مسلم است که اگر رفتار یا پاسخی را تقویت کنیم هم باعث نیرومندی یادگیری میشود هم احتمال وقوع رفتار بیشتر می شود و افزایش پیدا میکند.
تقویت مثبت
در تقویت مثبت فراوانی رفتار یعنی تعداد رفتار بر اثر محرک پاداش دهنده زیاد میشود. تقویت کننده های مثبت با حضور خود، احتمال ظهور پاسخ را افزایش می دهند. هرم حرکتی که به دنبال رفتاری بیاید و سبب افزایش تکرار آن بشود تقویت کننده نام دارد.
تقویت مثبت بهترین و موثرترین روش افزایش رفتار است
تفاوت پاداش دادن و تقویت مثبت چیست؟
در زمان پاداش دادن به افراد، هدف شما قدردانی و سپاسگزاری از کاری است که قبلاً انجام داده اند ولی در تقویت مثبت شرایطی ایجاد میکنیم که رفتار تکرار شود.
تقویت کننده ها ی مثبت به دو دسته تقسیم می شوند
- نخستین
- ثانوی
تقویت کننده های نخستین؛ نیازهای اساسی انسان را ارضا می کند. مانند: آب، غذا، امنیت، میل جنسی و … .
اما تقویتکنندههای ثانوی؛ ذاتاً و به خودی خود خاصیت تقویت کنندگی ندارند بلکه از طریق ارتباط با تقویت کننده های اولیه، تقویت کننده محصوب می شود. مانند: پول، نمره، پست و مقام و … .
تقویت کننده های اجتماعی:
تقویت کننده های اجتماعی از تقویت کننده های ثانویه هستند به وسیله دیگران در یک موقعیت اجتماعی داده میشود مانند لبخند زدن در آغوش گرفتن یا توجه تحسین شدن توسط دیگران.
تقویت کننده فعالیتی: مثلاً از فعالیت های مورد علاقه کودکان مانند فوتبال بازی کردن میتوان به عنوان تقویت کننده برای فعالیت های که کمتر به آنها می پردازند استفاده کرد که به آن اصل پریماک میگویند.
یعنی از آن چیزی که لذت بیشتری میبرد به عنوان تقویت کننده اصلی آن رفتاری که برای ما تغییر در آن اهمیت دارد استفاده می کنیم.
به اعتقاد پریماک👉
همه موجودات تقویت کننده های بالقوه هستند. به نظر وی برای این که بدانیم چه چیزی تقویت کننده است باید موجود زنده را آزاد بگذاریم تا آزادانه فعالیت کند. کاری که بیشتر از همه تکرار شود از همه کار ها نقش تقویتی بیشتری دارد. می توان برای تقویت رفتارهایی که کمتر رخ میدهد مورد استفاده قرار گیرد.
پریماک میگوید، باید موجود زنده (یعنی کودک) را آزاد بگذاریم تا ببینیم چه کاری را بیشتر انجام میدهد. هر کاری را که بیشتر انجام می دهد یعنی برایش نقش تقویت کننده دارد. پس می توانیم از همین مسئله استفاده کنیم برای رفتارهایی که نشان آن در کودک کم است. مانند مطالعه درس ریاضی و استفاده می کنیم از بازی فوتبال تا تقویت بشود و بعد از آن یا برای آن به ریاضی اهمیت بیشتری دهد.
تقویت کننده پته ای
پته یعنی یک کاغذ مثل ستاره دادن یا مثل ژتون. مثلاً وقتی دانش آموز کار مثبتی را انجام داد یک کاغذ یا یک ستاره به او میدهیم، برای آنکه افزایش وقوع رفتار او را بیشتر کنیم. افزایش دادن ژتون یا ستاره ها، ارزش تقویت کننده پیدا میکند. مثلاً می توانیم بگوییم با ۵ عدد ستاره تو میتوانی خوراکی بگیری.
تقویت کننده درونی👉
این تقویت کننده دست خود فرد می باشد و منتظر نیست که دیگران به به و چه چه برایش بگویند خودش به صورت درونی، وقتی به رضایت قلبی برسد به خودش آفرین میگوید. آن احساس رضایت درونی را حفظ میکند که به آن تقویت درونی می گویند.
تقویت منفی
👇👇👇👇👇👇
در تقویت منفی آن محرک را که آزار دهنده هست، حذف میکنیم تا احساس خوشایند در آن شخص ایجاد شود. از تقویت منفی می توانیم برای افزایش تقویت رفتار مطلوب استفاده کنیم و هم برای کاهش رفتار نامطلوب استفاده کنیم. تقویت کننده های منفی با عدم حضور خود احتمال ظهور یک رفتار را زیاد میکند.
در تقویت مثبت و منفی هردو باعث افزایش احتمال رفتار می شود با این تفاوت که: در تقویت مثبت ارائه یک عامل خوشایند باعث آن بوده و در تقویت منفی حذف یک عامل خوشایند موجب آن گردیده.
پل های ارتباطی با مرکز تخصصی رفتار درمانی مهر:
09106965010
ساعت غیر اداری در واتساپ پیام بگذارید
تمامی شماره های زیر صفحه

وجه افتراق تنبیه و تقویت منفی
وجه افتراق تنبیه و تقویت منفی
👇
در تقویت منفی ما افزایش رفتار داریم چون محرک منفی و آزار دهنده حذف میشود ولی تنبیه برعکس تقویت منفی است، چون ما محرک آزار دهنده را بعد از رفتار ارائه می کنیم.
بنابر این باعث کاهش رفتار میشویم. تنبیه عبارت است از ضعیف شدن یا کاهش احتمال بروز یک رفتار پس از ارائه محرک آزار دهنده که به دنبال آن افزایش پیدا میکند. در موارد زیادی اشاره کرد واصل لجبازی با فشار بیشتر را منجر می شود. البته باید بدانیم از چه روش های تنبیهی استفاده کنیم این خیلی مهم است و تنبیه نیز تعاریف بسیاری دارد و ساختار و قوائد خود را دارد. اگر روش صحیح نباشد، اثرات نامطلوب و غیرقابل پیش بینی دارد.
عوامل موثر بر اثربخشی تقویت کننده ها
- فوری و مداوم و پشت سر هم باشد
- همراه کردن تقویت با تحسین
- کیفیت و کمیت تحسین یعنی چه نوع تقویتی ارائه می شود
- تقویت تکراری نباشد تنوع و تازگی داشته باشد
هر چقدر فاصله بین اجرای پاسخ صحیح و دریافت تقویت بیشتر باشد اثر تقویت کاهش خواهد یافت.
تقویت افتراقی عبارت است از کاربرد تقویت و خاموشی به منظور افزایش وقوع رفتار مطلوب کاهش وقوع رفتار هایی که در رفتار هدف تداخل ایجاد میکند.
در این تقویت تلاش میشود رفتارهای مطلوب افزایش و رفتارهای نامطلوب کاهش پیدا کند.
توضیح تکمیلی نویسنده👇👇👇
ببینید تقویت افتراقی یک نوع روش رفتاری برای تغییر رفتار. ما به دنبال این هستیم که در روش تقویت افتراقی، رفتار مطلوب را زیاد کنیم. بنا براین رفتاری که مطلوب و مد نظر مون هست را تقویت میکنیم. مثلاً مسواک زدن بچه ها اگر مراحلی که باید انجام میداد را خوب انجام داد، ما تشویق و تقویت میکنیم.
اگر رفتار رفتار صحیح بود و آن رفتار که مد نظر ما بود انجام گرفت، آن موقع رفتار را تقویت میکنیم. اما اگر کودک رفتار اشتباه دارد رفتار اشتباه را تقویت نمیکنیم و آن را با سکوت، زبان بدن و بی اهمیتی نمایش می دهیم.
موارد مهم در استفاده از تقویت افتراقی:
- هدف افزایش رفتار مطلوب باشد
- رفتار باید حداقل چند بار رخ داده باشد
- تقویت کننده برای رفتار به راحتی در دسترس باشد
چگونگی استفاده از تقویت افتراقی:
- رفتار مطلوب که میخواهیم ارائه بدهیم شفاف و روشن باشد.
- رفتار نامطلوب را به درستی و روشنی تعریف کنیم تا به اشتباه آن را تقویت نکنیم.
- با توجه به شخص، تقویت کننده های مناسب وی را پیدا کنیم. (علایق فردی)
- بایستی عواملی که رفتار نامطلوب را تقویت میکند شناسایی شده و از آن جلوگیری به عمل آید.
نکات مهم در مورد تقویت کننده ها:
اثر تقویت کننده ها در همه زمان ها یکسان نیستند. پس زمان استفاده از تقویت کننده ها را در نظر بگیرید.
اگر تقویت با تاخیر انجام شود برای اینکه فرد بداند به خاطر چه رفتاری تقویت شده باید به او یادآوری شود
در خوراکی ها تقویت به مقدار زیاد باعث سیری فرد شده و فرد را از پاسخ دهی باز می دارد.

تذکرات نویسنده: احمد اخوان عطار
امروزه رفتار درمانی یک اثر مرکب از نتایج آموخته های علمی با اجرای آن در رفتارهای اجتماعی وابسته به محیط، فرهنگ و سبتر خانواده است. از این رو درمانگران موفق، با در اختیار داشتن شرح حال مفصل و عمیق به درستی میدانند که چگونه از روش ترکیبی و مداخلات التقاطی بهره بگیرند.
با تشکر از مطالعه مطالب بالا
پل های ارتباطی با مرکز تخصصی رفتار درمانی مهر:
09106965010
ساعت غیر اداری در واتساپ پیام بگذارید
تمامی شماره های زیر صفحه

شرطی سازی کلاسیک در رفتار درمانی
شرطی سازی کلاسیک

شرطی سازی کلاسیک در رفتار درمانی
مقدمه
تئوری شرطی سازی کلاسیک شامل یادگیری یک رفتار جدید از طریق روند ارتباط و مشارکت است. به عبارت ساده، دو محرک با یکدیگر مرتبط میشوند تا در نتیجه یک پاسخ جدید در یک فرد یا حیوان آموخته شود. جان واتسون پیشنهاد کرد که فرآیند شرطی سازی کلاسیک (بر اساس مشاهدات پاولوف) قادر به توضیح تمام جنبههای روانشناسی انسان میباشد.
همه چیز در شرطی سازی کلاسیک، از گفتار گرفته تا پاسخهای احساسی، به سادگی الگوهای محرک و پاسخ میباشد. واتسون کاملاً وجود ذهن یا آگاهی را تکذیب میکرد. وی معتقد بود که تمام تفاوتهای فردی در رفتار، به دلیل تجارب مختلف مربوط به یادگیری است. او در بخشی از اظهارات معروف خود بیان داشته است که:
«یک دوجین کودک سالم را در اختیار من قرار دهید. من دنیای مختص به خود را به آنها معرفی میکنم و بر اساس آن کودکان را رشد میدهم و تعهد میدهم که هر کدام از کودکان را به شکل تصادفی انتخاب نمایم و صرفنظر از استعدادها، اشتیاق، تمایلات، تواناییها، احتیاجات و نژاد اجدادش، با آموزشهایی که به او ارائه میدهم، او را به هر نوع متخصصی که ممکن است من انتخاب کنم، از قبیل پزشک، وکیل، هنرمند، رئیس بازرگانی و حتی دزد و گدا تبدیل نمایم.»
مثالهایی از شرطی سازی کلاسیک
نظریهی شرطی سازی کلاسیک شامل یادگیری یک رفتار جدید از طریق روند ارتباط و مشارکت است. به عبارت ساده، دو محرک با یکدیگر مرتبط میشوند تا در نتیجه یک پاسخ جدید در یک فرد یا حیوان آموخته شود. در شرطیسازی کلاسیک سه مرحله وجود دارد. در هر مرحله، محرکها و واکنشها شرایط علمی خاصی را ارائه میدهند:
مرحلهی ۱: پیش از شرطیسازی:
در این مرحله، محرکی غیرشرطی (UCS) یک واکنش غیرشرطی (UCR) را در یک موجود زنده ایجاد میکند. با توجه به اصطلاحات اساسی، این امر به این معنی است که یک محرک در محیط، یک رفتار و یا پاسخی را ایجاد کرده است که آموخته نشده است (به عبارت دیگر، غیرشرطی) و بنابراین این پاسخی طبیعی است که آموزشی برای بروز آن صرف نشده است. در این رابطه، هنوز هیچ رفتار جدیدی آموخته نشده است.
به عنوان مثال، یک ویروس معده (UCS) پاسخ تهوع را به وجود میآورد (UCR). در مثالی دیگر، یک عطر (UCS) میتواند پاسخ شادی یا کامبخشی (UCR) را ایجاد کند. این مرحله همچنین شامل محرک دیگری نیز میباشد که بر شخص تاثیری نداشته و محرک خنثی (NS) نامیده میشود. NSمیتواند یک شخص، جسم، محل و یا هر چیز دیگری باشد. محرکهای خنثی در شرطی سازی کلاسیک تا زمانیکه با محرکهای غیرشرطی همراه نباشند، پاسخی را ایجاد نمیکنند.
مرحلهی ۲: در طول شرطیسازی:
در این مرحله، محرکی که پاسخی را ایجاد نمیکند (یعنی محرک خنثی)، با محرک غیرشرطی همراه میشود و در آن نقطهای که این همراهی حاصل شد، به آن محرک شرطی (CS) گفته میشود. به عنوان مثال، یک ویروس معده (UCS) ممکن است با خوردن خوراکی خاصی مانند شکلات (CS) مرتبط باشد. همچنین، عطر (UCS) ممکن است با یک فرد خاص (CS) مرتبط باشد.
اغلب در خلال این مرحله، UCS باید در چندین بار و یا در طی تلاشهایی متعدد با CS همراه شود تا در نتیجه یادگیری حاصل شود. با این حال، یک یادگیری پیوسته میتواند در موارد خاصی که نیازی به تقویت ارتباط وجود ندارد نیز رخ دهد (مانند بیمار شدن، پس از مسمومیت غذایی و یا نوشیدن بیش از حد الکل).
مرحلهی ۳: پس از شرطیسازی:
در این مرحله، محرک شرطی (CS) با محرک غیرشرطی (UCS) همراه شده است تا در کنار یکدیگر، یک پاسخ مشروط جدید (CR) را ایجاد کنند. به عنوان مثال، شخصی (CS) که با یک عطر خوب (UCS) مرتبط شده است، اکنون جذاب به نظر میرسد (CR). همچنین، شکلات (CS) که قبل از ابتلای یک فرد به ویروس (UCS) خورده میشود، در حال حاضر پاسخ احساس تهوع (CR) را بهوجود میآورد.
آزمایش آلبرت کوچولو (فوبیا)
ایوان پاولف نشانداد شرطی سازی کلاسیک قابل بهکار گرفتهشدن روی حیوانات است. اما آیا میتوان آنرا روی انسان نیز اعمالکرد؟ واتسون و راینر (۱۹۲۰) در یک آزمایش معروف (هرچند از لحاظ اخلاقی مشکوکبود) نشاندادند اینکار شدنی است.
آلبرت کوچولو یک نوزاد ۹ ماهه بود که در واکنش بهمحرکهای مختلف مورد آزمایش قرار گرفت. موش سفید، خرگوش، میمون و ماسکهای ترسناک مختلفی به او نشان داده شدند. آلبرت نسبت به آنها «بهطور کاملاً بیاحساس و بدون تهییج» ظاهر شد و هیچگونه ترسی از هیچیک از این محرکها از خود نشان نداد.
با این حال، تنها چیزیکه او را وحشتزده میکرد و باعث میشد تا او بترسد، صدای اصابت چکشی در پشتسرش بر یک میلهی فولادی بود. سر و صدای ناگهانی و با صدای بلند باعثمیشد آلبرت کوچولو بهشدت شروع به گریهکردن کند.
هنگامی که آلبرت کوچولو کمی بیش از ۱۱ ماه داشت، موش سفید در برابرش قرار میگرفت. و چند ثانیه بعد، چکشی بر میلهای فولادی برخورد میکرد. این کار هفتبار در طول هفت هفتهی متوالی انجام شد و هربار آلبرت کوچولو با شنیدن این صدا اشک میریخت. اما در ادامه، آلبرت کوچولو تنها باید موش را میدید (بدون شنیدن صدای چکش). اما با اینحال او بلافاصله علائم ترس نشانداد. او شروع به گریهکردن مینمود (خواه آنکه چکش به میلهی فولادی اصابت میکرد یا نمیکرد). و سعیمیکرد تا با چهار دست و پا رفتن به گوشهای فرار کند.
علاوه بر این، واتسون و راینر دریافتند در آلبرت فوبیایی نسبتبه اشیاییکه ویژگیهای مشترک با موش دارند بهوجود آمدهاست. از جمله سگ خانگی، کت خز، ماسک و کت پشمی بابانوئل! این فرایند بهعنوان تعمیمدهی شناختهمیشود. واتسون و راینر نشاندادند شرطی سازی کلاسیک میتواند برای ایجاد یک فوبیا مورد استفاده قرار گیرد. فوبیا ترسی غیرمنطقی است، بهعبارت دیگر، ترسی که تناسبی با خطر ندارد.
طی چند هفته و چند ماه، آلبرت کوچولو مورد نظارت و مراقبت قرار گرفت. و ده روز پس از شرطیسازی، ترسش از موش تا مقدار زیادی کاهشیافت. این ناپدید شدنِ یک پاسخ آموختهشده، خاموشی نامیدهمیشود. با اینحال، حتی پس از گذشت یک ماه، هنوزهم این ترس آشکار بود و ارتباط را میتوان با تکرار روش اصلی تا چندینبار تمدیدکرد.
شرطی سازی کلاسیک در کلاس درس
مفاهیم شرطی سازی کلاسیک در کلاس درس، از اهمیت کمتری نسبت به شرطیسازی عامل برخوردار است. اما معلمان هنوزهم نیاز دارند برای اطمینان حاصلکردن در این خصوص تلاشکنند تا دانشآموزان تجربههای عاطفی مثبت را بهیادگیری مرتبطکنند. اگر یک دانشآموز تجربیات عاطفی منفی را با مدرسه مرتبط کند، بدیهی است که این مورد میتواند نتایج بدی مانند ایجاد یک فوبیا نسبت به مدرسه را بهوجود آورد.
مثلاً اگر دانشآموزی در مدرسه مورد آزار و اذیت قرار گیرد، ممکناست اینگونه یاد گرفته و تصور کند که مدرسه را با ترس مرتبط سازد. همچنین این امر میتواند توضیح دهد که چرا برخی از دانشجویان تنفر و بیزاری خاصی را نسبت به موضوعاتی مشخص در طول تحصیلات دانشگاهی از خود نشان میدهند. این موضوع میتواند به این دلیل اتفاقبیفتد که دانشآموزی در کلاس توسط معلم تحقیر یا مجازاتشده باشد.
ارزیابی انتقادی
شرطی سازی کلاسیک بر اهمیت یادگیری از سوی محیط زندگی تاکید میکند و از پرورش طبیعی حمایت میکند. با اینحال، محدودکردن توصیف رفتار صرفاً از نقطهنظر طبیعت یا پرورش و تلاش برای انجام اینکار، پیچیدگی رفتار انسانی را زیر سؤالمیبرد. این امر از احتمال بیشتری برخوردارست که رفتار بهدلیل ایجاد یک تعامل بین طبیعت (زیستشناسی) و محیط شکل بگیرد.
نقطهی قوت نظریه شرطی سازی کلاسیک در علمی بودن آن است. این امر نیز به این دلیل است که شرطی سازی کلاسیک براساس شواهد تجربی حاصله در آزمایشهای کنترلشده استوار گشتهاست. مثلاً پاولوف (۱۹۰۲) نشان داد که چگونه میتوان از شرطی سازی کلاسیک برای تحریک ترشح بزاق در یک سگ تنها با به صدا درآوردن یک زنگ استفادهشود.
شرطی سازی کلاسیک نیز یک توضیح سادهکننده برای رفتار است. این موضوع به این دلیل است که یک رفتار پیچیده، به واحدهای رفتاری محرک-پاسخ کوچکتر تقسیم میشود. حامیان رویکرد سادهسازی میگویند که این یک کار علمی است. شکستن رفتارهای پیچیده بهبخشهای کوچک به این معنی است که آنها را میتوان از لحاظ علمی مورد آزمون قرار داد. با این حال برخی معتقدند که این دیدگاه سادهسازی اعتباری ندارد. بنابراین در عین اینکه سادهسازی مفید است، اما ممکناست به توضیحات ناقص منجر شود.
انتقاد نهایی از نظریهی شرطی سازی کلاسیک قطعینگر بودن آن است. معنی این جمله این است که اجازهی هیچ درجهای از آزادی اراده را نمیدهد. بر این اساس، یک فرد کنترلی بر روی واکنشهایی که آنها را از طریق شرطیسازی کلاسیک فراگرفته است ندارد، مانند یک فوبیا.
رویکرد قطعینگر همچنین پیامدهای مهمی بر روانشناسی بهعنوان یک علم دارد. دانشمندان علاقهمند به کشف قوانینی هستند که بتوانند آنها را برای پیشبینی وقایع مورد استفاده قرار دهند. بههر حال، با شکلگیری قوانین عمومی رفتار، روانشناسی قطعینگر منحصر به فرد بودن انسانها و آزادی آنها برای انتخاب سرنوشت خویش را ناچیز پنداشته است.
با درمانگران و متخصصان ما ارتباط داشته باشید
امروزه یکی از بزرگترین مشکلات والدین بحث رفتارهای ناهنجار و رفتارهای دارای مشکل (رفتار درمانی) کودکان . نوجوانان است. فاصله بین نسل ها و نیز مشکلات پساکرونا، اعتیاد به موبایل و بازی های رایانه ای و یا تصویری بصری مثل پلی استیشن ها و پی اس ها با ورژن های مختلف Ps4 , Ps5 و نیز ارتباطات غیر اخلاقی با شبکه های غیر مجاز و بسیاری از این دست مشکلات غیر قابل تصوری را فراهم ساخته
از سوی دیگر عمه درمانی و خود درمانی والدین کار را به مراتب برای درمانگران سخت تر کرده است و مشکل بعدی این است که حتی وقتی مراجعه می کنند با تغییرات ناگهانی نمی توانند ارتباط موثر برقرار کنند و مجبور می شویم جلسات سخت و پیچیده برای والدین درنظر بگیریم.
از این رو تقاضا دارم مطالب زیر را با دقت بخوانید.
پل های ارتباطی با مرکز تخصصی رفتار درمانی مهر:
09106965010
ساعت غیر اداری در واتساپ پیام بگذارید
تمامی شماره های زیر صفحه
رفتار درمانی
رفتار درمانی و رویکردهای آن
رفتار درمانی چنان گسترده است که برای انواع اختلالات روانی از آن استفاده میکنند. رفتار درمانی بهدنبال شناسایی رفتارهای خودمخرب و ناسالمِ افراد و کمک برای تغییر آنهاست. رفتار درمانی بر این باور استوار است که تمام رفتارهای انسان «آموختهشده»اند و به همین علت میتوان رفتارهای ناسالم را تغییر داد. بنابراین رفتار درمانی عمدتا بر مشکلات فعلی بیماران و چگونگی تغییر این مشکلات متمرکز است.
چه کسانی میتوانند از رفتار درمانی استفاده کنند؟
رفتار درمانی ممکن است برای بهبود افرادی با طیف وسیعی از اختلالات، مفید واقع شود. عموم افرادی که از رفتار درمانی برای بهبود خود استفاده میکنند، غالبا دارای یکی از اختلالات زیر هستند:
- افسردگی؛
- اضطراب؛
- اختلالات هراس؛
- مشکلات مرتبط با خشم و عصبانیت.
از رفتار درمانی همچنین میتوان برای درمان اختلالات زیر هم بهره برد:
- اختلالات خوردن؛
- اختلال تنشزای پس از رویداد (PTSD)؛
- اختلال دو قطبی؛
- بیش فعالی (ADHD)؛
- اختلالات هراس، از جمله اختلال هراس اجتماعی؛
- اختلال وسواس فکری عملی (OCD)؛
- خود آزاری؛
- سوءمصرف مواد مخدر.
انواع رویکردهای رفتار درمانی
انواع مختلفی از رویکردهای مرتبط با رفتار درمانی وجود دارند:
رفتار درمانی شناختی
رفتار درمانی شناختی رویکرد بسیار مشهوری در درمان اختلالات روانی است. این رویکرد، رفتار درمانی را با شناختدرمانی ترکیب کرده است. رفتار درمانیِ شناختی بر چگونگی تأثیر افکار و باورهای افراد بر شکلگیری احساسات و رفتارهای آنها تمرکز میکند. رفتار درمانی شناختی اغلب به مشکلات فعلی بیمار و نحوهی حل آنها میپردازد. هدف بلندمدت رفتار درمانی شناختی، تبدیل شیوهی تفکر و الگوهای رفتاری ناسالم به تفکرات و الگوهای رفتاری سالم است.
بازیدرمانی با رویکرد رفتار درمانی شناختی
توجه مهم
آنچیزی که در این پیج به آن اشاره شده است فقط قسمتی از رفتار درمانی به صورت علمی می باشد.
در فصل های بعدی به طور کاملتر به آن اشاره خواهیم کرد
بازیدرمانی با رویکرد رفتار درمانی شناختی، نوعی رویکرد درمانی است که معمولا برای درمان اختلالات کودکان از آن استفاده میکنند. از طریق مشاهدهی بازی کودکان، رواندرمانگر قادر خواهد بود ناراحتیها و اختلالاتی را شناسایی کند که کودک قادر به بیان آنها نیست. در این روش، کودکان میتوانند اسباببازیهای موردعلاقهی خود را انتخاب و آزادانه بازی کنند. رواندرمانگران ممکن است از کودکان بخواهند نقاشی بکشند یا با استفاده از اسباببازیها یا قالبهای شنی، تصویرسازی کنند. درمانگران همچنین روشهایی را به والدین یاد میدهند که بتوانند با استفاده از بازی، ارتباط عاطفی بهتری با فرزندانشان برقرار کنند.
حساسیتزدایی منظم (SD)
حساسیتزدایی از زمانهای قدیم و در طول تاریخ بهعنوان یکی از روشهای درمان ترسها کاربرد داشته است. حساسیتزداییِ منظم اغلب برای درمان فوبیاها مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش به افراد آموزش میدهند واکنش ترس خود را با تمدد اعصاب و آرامسازی روانی جایگزین کنند. در رویکرد حساسیتزدایی منظم، ابتدا به افراد تکنیکهای تنفسی و آرامسازی عضلانی را آموزش میدهند. هنگامی که بیمار در بهکارگیری این شگردها تسلط پیدا کرد، درمانگر بیمار را بهمرورزمان، با شدت بیشتری در معرض ترسهایش قرار میدهد. بهطورمثال اگر فردی شدیدا از عنکبوت وحشت دارد، با کمک رواندرمانگر ابتدا عنکبوت را در ذهنش تجسم میکند و بهمرور زمان با دیدن عکسها و فیلمهای مختلف از عنکبوت، میتواند بهصورت واقعی با عنکبوتها رودررو شود. البته در همین حین بیمار باید بهطور همزمان تکنیکهای آرامسازی را انجام دهد.
بیزاریدرمانی
بیزاریدرمانی را اغلب برای درمان اختلالاتی مانند سوءمصرف موادمخدر و مشروبات الکلی بهکار میگیرند. در این شیوهی درمانی، رفتارهای ناسالم فرد بیمار با یک حادثه یا خاطرهی دردناک پیوند داده میشود و بهمرور زمان فرد بیمار از انجام رفتارهای ناسالم دوری میکند. بهعنوانمثال فردی که دچار سوءمصرف مشروبات الکلی است، با پیوند مصرف مشروبات الکلی با حالت تهوع و سردردهای شدید، از مصرف آن بیزار میشود.
آیا رفتار درمانی برای درمان اختلالات روانی مؤثر است؟
پژوهشهای متعددِ تجربی و بالینی و علمی، تأثیر موفقیتآمیز رفتار درمانی را در درمان بسیاری از اختلالات و بیماریهای روانی تأیید کردهاند. درحقیقت رویکردهای رفتار درمانی در التیام اختلالات روانی بسیار مؤثرند. بیش از ۷۵درصدِ افرادی که از رویکرد رفتار درمانی شناختی استفاده کردهاند، از مزایای درمانی آن سود بردهاند.
پژوهشی نشان داده است رفتار درمانی شناختی در درمان اختلالات زیر بسیار موثرتر عمل میکند:
- اختلالات اضطرابی؛
- استرس و سندرم انطباق عمومی؛
- پرخوری عصبی؛
- مشکلات کنترل خشم؛
- اختلالات روانتنی؛
- افسردگی؛
- سوءمصرف موادمخدر.
همچنین پژوهشها نشان دادهاند بازیدرمانی در درمان اختلالات کودکان ۳تا۱۲ سال بسیار مؤثر بوده است. بااینحال استفاده از تکنیکهای بازیدرمانی برای افراد با هر سنی، بهصورت روزافزون در حال افزایش است.
رفتار درمانی برای کودکان
رفتار درمانی و بازیدرمانی بهطور گسترده برای درمان اختلالات کودکان مورد استفاده قرار میگیرند. این درمانها شامل تدریس واکنشهای سالمتر و مثبتتر به کودکان برای مواجهه با موقعیتهای مختلفاند. بخش اصلی رویکردهای رفتار درمانی برای کودکان شامل پاداش برای رفتارهای مثبت و تنبیه برای رفتارهای ناسالم است و والدین باید به کودک برای پیشرفت هرروزه در درمان اختلالات کمک کنند.
ممکن است مدتزمانی نسبتا طولانی برای اعتماد کودک به رواندرمانگر نیاز باشد. این موضوع کاملا طبیعی است. کودکان پس از آنکه متوجه شوند میتوانند تجربیات و احساسات خود را بدون ترس از عواقب آن با مشاور در میان بگذارند، رابطهی مثبتی با رواندرمانگر برقرار میکنند. برای درمان و کاهش علائم اختلالات اوتیسم و اختلال کمتوجهی و بیشفعالی در کودکان، اغلب از تکنیکهای رفتار درمانی استفاده میکنند.
طبقه بندی رفتار درمانی
انواع رفتار درمانی
انواع مختلفی از رفتار درمانی وجود دارد. نوع روش درمانی مورد استفاده می تواند به عوامل مختلفی از جمله وضعیت تحت درمان و شدت علائم بستگی داشته باشد.
-
تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی
از شرطی سازی عملیاتی برای شکل دادن و اصلاح رفتارهای مشکل ساز استفاده می کند.
-
شناختی (CBT)
رفتار درمانی شناختی بسیار محبوب است. این روش، رفتار درمانی را با درمان شناختی ترکیب می کند. معاملات متمرکز بر چگونگی تأثیر افکار و عقاید شخص بر عملکرد و خلق و خوی او است. رفتار درمان شناختی، اغلب بر روی مشکلات فعلی فرد و چگونگی حل آن ها تمرکز دارد. هدف بلند مدت تغییر الگوی تفکر و رفتاری فرد به الگوی های سالم تر است.
-
دیالکتیکی
نوعی CBT است که از هر دو روش رفتاری و شناختی برای کمک به افراد در یادگیری مدیریت احساسات، کنار آمدن با پریشانی و بهبود روابط بین فردی استفاده می کند.
-
نور درمانی
از تکنیک های رفتاری برای کمک به افراد در غلبه بر ترس از موقعیت ها یا اشیا استفاده می کند. این روش شامل تکنیک هایی است که افراد را در حین تمرین استراتژی های آرام سازی در معرض منبع ترس آن ها قرار می دهد. برای درمان هراس های خاص و سایر اشکال اضطراب مفید است.
-
عاطفی منطقی (REBT)
بر شناسایی افکار و احساسات منفی یا مخرب متمرکز است. افراد به طور فعال آن افکار را به چالش می کشند و عقاید منطقی تر و واقع بینانه تری را جایگزین آن ها می کنند.
-
نظریه یادگیری اجتماعی
به چگونگی یادگیری افراد از طریق مشاهده می پردازد. مشاهده پاداش یا مجازات دیگران برای اعمالشان می تواند منجر به یادگیری و تغییر رفتار شود.
-
بازی درمانی رفتاری شناختی
بازی درمانی رفتاری شناختی، معمولاً در کودکان استفاده می شود. با تماشای بازی کودکان، درمانگران می توانند آن چه کودک از آن ناراحت است و یا قادر به بیان آن نیست، را بفهمند. ممکن است از کودکان خواسته شود که نقاشی بکشند یا از اسباب بازی ها برای ساختن چیزی استفاده کنند. درمانگران ممکن است به والدین بیاموزند که چگونه از بازی برای بهبود ارتباط با فرزندان خود استفاده کنند.
-
حساسیت زدایی سیستم
حساسیت زدایی سیستم تا حد زیادی به تهویه مطبوع کلاسیک متکی است. این رویکرد از رفتار درمانی، اغلب برای درمان فوبیا استفاده می شود. به افراد آموزش داده می شود که پاسخ های ترس در پاسخ به هراس را با پاسخ های آرامش جایگزین کنند. ابتدا تکنیک های آرامش و تنفس به فرد آموزش داده می شود. به محض تسلط، درمانگر در حالی که این روش ها را با بیمار تمرین می کند، شخص را به آرامی در معرض ترس قرار می دهد.
-
بیزاری درمانی
انزجار درمانی رویکردی از رفتار درمانی است که اغلب برای درمان مشکلاتی مانند سومصرف مواد و اعتیاد به الکل استفاده می شود. این کار با آموزش به مردم برای ایجاد محرکی مطلوب اما ناسالم با محرک فوق العاده ناخوشایند کار می کند. محرک ناخوشایند ممکن است چیزی باشد که باعث ناراحتی شود. به عنوان مثال، یک درمانگر ممکن است به شما یاد دهد که الکل را با یک اطلاعات و احساس ناخوشایند مرتبط کنید تا به مرور زمان علاقه خود را نسبت به مصرف آن از دست بدهید.
پل های ارتباطی با مرکز تخصصی رفتار درمانی مهر:
09106965010
ساعت غیر اداری در واتساپ پیام بگذارید
تمامی شماره های زیر صفحه
ادامه رفتار درمانی
در جای دیگری به روایت دکتر کامیار سنایی آمده است:
رفتار درمانی: رفتارگرایی، اختلالات روانی را نتیجهی یادگیری ناهنجار میداند. یعنی از ابتدای همان مرحلهای که مردم با لوحی نانوشته و پاک به دنیا میآیند (یک لوح خالی).
آنها این مجموعه علائم و نشانهها را صرفاً انعکاسی از علل اصلی تصور نمیکنند.
رفتارگرایی فرض میکند که تمامی رفتارها از محیط زیست آموخته میشوند و علائم نیز در نتیجهی شرطیسازی کلاسیک و شرطیسازی عامل پدید میآیند. شرطیسازی کلاسیک شامل یادگیری بهواسطهی مشارکت است و معمولاً باعث ایجاد بسیاری از فوبیاها میشود. شرطیسازی عامل شامل یادگیری بهواسطهی تقویت (مانند پاداش) و مجازات است و میتواند رفتار غیرطبیعی مربوط به اختلالات مربوط به خوردن را توضیح دهد.
درنتیجه، اگر یک رفتار آموختهشود، در عینحال این امکان نیز وجود دارد که از یاد برده یا کنار گذاشته شود.
رفتار درمانی چیست؟
رفتار درمانی بر اساس نظریه شرطیسازی کلاسیک بنا نهاده شده است. فرض در اینجا این است که تمام رفتارها آموخته میشوند. و درنتیجه یادگیری نادرست (یعنی شرطیسازی) باعث ایجاد رفتاری غیرطبیعی میشود. بنابراین فرد باید رفتار درست و یا قابل قبول را یاد بگیرد.
یکی از ویژگیهای مهم رفتار درمانی تمرکز آن بر مشکلات جاری، رفتار و تلاش برای از بین بردن رفتاری است که بیمار را دچار مشکل کرده است. این تضاد به وجود آمده، به شکلی قدرتمند با سایکو دینامیک (پویایی روانی) درمان میشود. این همان جایی است که تمرکز آن بیشتر بر روی تلاش برای کشف تعارضات حل نشدهی باقیمانده از دوران کودکی است (به عبارت دیگر؛ علت بروز رفتار غیرطبیعی).
مثالهایی از رفتار درمانی عبارتند از:
- حساسیتزدایی سیستماتیک
- بیزاری درمانی
- غرقه سازی
نظریه شرطیسازی کلاسیک نشان می دهد که پاسخ یا واکنش از طریق ارتباط بلاواسطه آموخته و تکرار میشود. هدف رفتار درمانی هایی که بر اساس شرطیسازی کلاسیک بنا نهاده شدهاند، از بین بردن ارتباط بین محرکها و پاسخهای ناخواسته است (مانند فوبیا، واکنشهای اضافی و غیره).
بیزاری درمانی در رویکرد رفتار درمانی چیست؟
بیزاری درمانی زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که موقعیتهای تحریککننده و الگوهای رفتاری مرتبط با آن وجود دارد و این موارد برای مددجو جذاب میباشند، اما هم درمانگر و هم مددجو، هر دو آن را بهعنوان عاملی نامطلوب میدانند. به عنوان مثال؛ افراد الکلی از رفتن به مشروب فروشی و مصرف مقدار زیادی الکل لذت میبرند.
رفتار درمانی شامل متصل کردن چنین محرکها و رفتارهایی با یک محرک غیرشرطی بسیار ناخوشایند است، مانند شوک الکتریکی. بنابراین مددجو میآموزد که رفتار نامطلوب را با شوک الکتریکی مرتبط سازد. این امر بدین معنیست که یک پیوند بین رفتار نامطلوب و پاسخ واکنشی پس از آن، با استفاده از یک شوکالکتریکی ایجاد شدهاست.
آنچهکه اغلب درمورد الکل انجاممیشود اینست که از مددجو بخواهید یک نوشیدنی الکل را درحالیکه تحتتاثیر دارویی تهوعآور است، بنوشد. مصرف نوشیدنی الکی تحت چنین شرایطی، اغلب برای بار اول استفراغ را به دنبال دارد. در آینده، بوی الکل، خاطرهی استفراغ را در ذهن شخص تداعی میکند و در نتیجه مددجو نوشیدن الکل را ترک خواهد کرد.
موردی بحث برانگیزتر و جنجالی در این خصوص، استفاده از رفتار درمانی به منظور «درمان همجنسگرایان» بوده است. در این درمان، در صورتی که این افراد بر اثر محرکهایی خاص برانگیخته شوند، شوک الکتریکی دریافت میکنند.
ارزیابی انتقادی بیزاری درمانی
جدای از ملاحظات اخلاقی، دو مسألهی دیگر در خصوص استفاده از روش بیزاری درمانی وجود دارد. اولاً، نحوهی تأثیر شوکها و یا داروها روشن نیست. بیزاری درمانی ممکن است انگیزههایی که قبلا جذاب بودهاند (مثلاً دیدن/ بوییدن/ طعم الکل) را از بین ببرد. و یا ممکن است رفتار (نوشیدن) را مهار کند (یعنی کاهش دهند).
دوما، هنوز در مورد اثربخشی درازمدت بیزاری درمانی تردید وجود دارد. این درمان ممکن است صرفاً یک اثر نمایشی در مطب و یا دفتر درمانگرها داشته باشد.
با این حال، این نوع از درمان اغلب در جهان خارج از تأثیر کمتری برخوردار است. زیرا در صورتی که داروی تهوعآور توسط مددجو در خارج از مطب درمانگر استفادهنشود، واضحاست که هیچ شوکی داده نخواهدشد. همچنین میزان عود بیماری نیز بسیار بالا است. موفقیت درمان بستگی به این دارد که آیا بیمار میتواند از محرکهایی که در برابر آنها قرار گرفته است، اجتناب کند یا خیر.
غرقهسازی در رویکرد رفتار درمانی
غرقهسازی (که همچنین با عنوان «درمان با غرقهسازی تجسمی» نیز شناخته میشود) با قرار دادن مستقیم در معرض بدترین مواردی که فرد بیمار از آن وحشت دارد عمل میکند. بیمار تحت این درمان به سوی یک پایان عمیق سوق داده میشود.
مثلاً کسی که دچار تنگناهراسی و یا کلاستروفوبیا میباشد، به مدت ۴ ساعت در یک کمد قرار گرفته و در کمد قفل میشود یا شخصی که ترس از پرواز دارد، با یک هواپیمای سبک راهی آسمان خواهد شد.
هدف از غرقهسازی این است تا افرادی که نسبت به یک شئ یا موقعیت فوبیا دارند، برای مدت زمانی طولانی در یک محیط امن و کنترل شده با ترس خود مواجه شوند. بر خلاف حساسیتزدایی سیستماتیک که ممکن است در محیط آزمایشگاهی یا مجازی استفاده شود، غرقهسازی به طور معمول شامل مواجه شدن شخص با ترس در محیط طبیعی است.
ترس پاسخی با زمان محدود است. در ابتدا فرد در حالت اضطراب شدید قرار داشته و حتی شاید وحشت زده شود، اما سرانجام خستگی آغاز شده و سطح اضطراب نیز شروع به کاهش یافتن میکند. البته به طور معمول، فرد میتواند برای جلوگیری از چنین وضعیتی هرکاری انجام دهد. اما تحت شرایط غرقهسازی، آنها هیچ گزینهای به جز مواجه شدن با ترس ندارند و زمانی که ترس و وحشت در آنها فروکش میکند، آنها متوجه میشوند که هیچ آسیبی ندیدهاند و ترس (که با شدتی زیاد پیشبینی شده بود) خاموش میشود.
قرار گرفتن در معرض ترس شدید به مدتی طولانی، رابطهای جدید بین عامل ایجادکنندهی ترس و همچنین مواردی مثبت (مثلا احساس آرامش و عدم اضطراب) ایجاد میکند. همچنین از طریق عدم رفتارهای اجتنابی و رهاییبخش، از تقویت فوبیا جلوگیری میکند.
ارزیابی انتقادی غرقه سازی
غرقهسازی به ندرت مورد استفاده قرار میگیرد و اگر شما به اندازهی کافی دقت نکنید، این روش میتواند خطرناک باشد. این درمان برای هر نوع فوبیایی مناسب نیست. بنابراین جوانب احتیاط باید رعایت شود. زیرا در برخی از افراد این امکان واقعا وجود دارد که ترس، خود را پس از درمان افزایش دهد. و پیشبینی این امر که این افزایش چه زمانی رخ خواهد داد، ممکن نیست.
وولپ (۱۹۶۹) در گزارشهای خود از مددجویی یاد کرده است که انجام درمان غرقهسازی، منجر به افزایش اضطراب و بستری شدن او در بیمارستان شده است. همچنین برخی افراد قادر نخواهند بود تا سطح بالایی از اضطراب ناشی از درمان را تحمل کنند. و بنابراین، قبل از اینکه به مرحلهی آرامش و خونسردی برسند، در معرض خطر خروج از درمان قرار دارند. این یک مشکل مهم است. زیرا خروج از درمان پیش از زمان اتمام، نهتنها باعث تضعیف فوبیا نمیشود، بلکه ممکناست به احتمال زیاد باعث تشدید فوبیا نیز بشود.
با این حال، یکی از کاربردهای این درمان برای افرادی است که ترس از آب دارند. (آنها مجبور خواهند شد تا در پروسهی درمانی خود، در خارج از عمق دلخواه خود شنا کنند). همچنین گاهی اوقات از درمان غرقهسازی برای بهبود بیمارانی که دچار اگروفوبیا هستند نیز استفاده میشود. به طور کلی، غرقهسازی باعث میشود تا نتایج موثرتری (گاهی اوقات حتی بیشتر) نسبت به روش حساسیتزدایی سیستماتیک حاصل شود.
موفقیت این روش این فرضیه را تایید میکند که فوبیاها بسیار پایدار و مقاوم میباشند. چرا که فرد همچنان در زندگی واقعی از موردی که در او ایجاد ترس میکند اجتناب میورزد. و حتی باوجود اینکه دریافته شی یا موقعیت موردنظر برایش خطری ندارد، اما همچنان به ترسش از آن ادامه میدهد. که این نشان میدهد فوبیا بهطور کامل خاموش نشده است.
مثلاً وولپ (۱۹۶۰) دختر نوجوانی که ترس از خودرو داشت را سوار بر یک اتومبیل کرد و به مدت چهار ساعت به طور مدام و بدون توقف به رانندگی پرداخت؛ ترس او تا مرز هیستریکی شدن بالا رفت، اما پس از آن فروکش کرد و در آخر سفر نیز محو شد.
مشاوره های حضوری، تلفنی و تصویری از هر کجای ایران و جهان که هستید
جهت هماهنگی وقت در واتساپ پیام بگذارید
09106965010
پل های ارتباطی با مرکز تخصصی رفتار درمانی مهر:
09106965010
ساعت غیر اداری در واتساپ پیام بگذارید
تمامی شماره های زیر صفحه













بهترین روانشناسان تهران و بهترین روانشناسان ایران
بهترین روانشناسان کودک و نوجوان تهران و بهترین روانشناسان کودک و نوجوان ایران
ارتباط جهت هماهنگی وقت:
دکتر روانشناس کودک، روانشناس کودک، متخصص روانشناسی کودک، متخصص روانشناسی خانواده، دکتر روانشناس خانواده، دکتر روانشناس نوجوان، روانشناس نوجوان، متخصص روانشناسی نوجوان، فوق تخصص روانشناس کودک و نوجوان، مرکز تخصصی استعدادیابی، بزرگترین مرکز استعدادیابی، بهترین مراکز استعدادیابی ایران، بهترین مرکز استعدادیابی تهران، مرکز تخصصی اوتیسم، مرکز درمانی اوتیسم، بهترین مراکز درمانی اوتیسم، بزرگترین مراکز درمانی اوتیسم، مرکز تخصصی بیش فعالی، بهترین مراکز بیشفعالی ایران، بهترین مراکز درمان بیش فعالی تهران
کلمات کلیدی: دکتر روانشناس کودک، روانشناس کودک، متخصص روانشناسی کودک، متخصص روانشناسی خانواده، دکتر روانشناس خانواده، دکتر روانشناس نوجوان، روانشناس نوجوان، متخصص روانشناسی نوجوان، فوق تخصص روانشناس کودک و نوجوان، دکتر روانشناس سکسولوژی، دکتر روانشناس ترنس سکشوال، روانشناس هموسکشوال، روانشناس تراجنسی، متخصص روانشناسی انگیزشی، متخصص استعدادیابی، مرکز تخصصی استعدادیابی، استعدادیابی تحصیلی، استعدادیابی شغلی، استعدادیابی هنری، استعدادیابی ورزشی، استعداد سنجی، استعداد شناسی، ورود به دانشگاه، سوالات دانشجویی، سوالات جنسی، سوالات روابط جنسی، روانشناس روابط عاطفی، روانشناس ارتباط عاطفی، روانشناس جدایی، روانشناس زوجین، روانشناس اختلالات خلقی، روانشناس وسواس، روانشناس وسواس فکری، روانشناس PTSD، روانشناس بیشفعالی، روانشناس ADHD، روانشناس ADD، روانشناس افسردگی، روانشناس اضطراب، روانشناس پنیک، روانشناس واژنیسم، روانشناس CGL، روانشناس تجاوز به کودک، روانشناس ابیوز، روانشناس اختلالات یادگیری، روانشناس اختلال ریاضی، روانشناس یادگیری، روانشناس کنکور، مشاور کودک، مشاور نوجوان، مشاور خانواده، مشاور اعتیاد، مشاور مشکلات جنسی، مشاور رابطه، مشاور دوست یابی، مشاور اختلالات خلقی، مشاور بیشفعالی، مشاور بیش فعالی، مشاور شغلی، مشاور تحصیلی، مشاور خوب، بهترین مشاور کودک، بهترین مشاور کودک و نوجوان، مرکز تخصصی روانشناسی کودک و نوجوان، مرکز تخصصی مشاوره کودک و نوجوان، مرکز روانشناسی کودک و نوجوان، مرکز مشاوره کودک و نوجوان، مرکز تخصصی روانشناسی نمایش درمانی، مرکز تخصصی مشاوره نمایش درمانی، مرکز تخصصی روانشناسی موسیقی درمانی، مرکز تخصصی مشاوره موسیقی درمانی، مرکز تخصصی روانشناسی ترنس، مرکز تخصصی مشاوره ترنس، مرکز تخصصی روانشناسی تراجنسی، مرکز تخصصی مشاوره تراجنسی، مرکز تخصصی روانشناسی بازی درمانی، مرکز تخصصی مشاوره بازی درمانی، مرکز تخصصی کاردرمانی جسمی-حرکتی، مرکز تخصصی کار درمانی جسمی حرکتی، مرکز تخصصی گفتار درمانی کودک و نوجوان، مرکز تخصصی گفتار درمانی، مرکز تخصصی روانشناسی اختلالات یادگیری، مرکز تخصصی مشاوره اختلالات یادگیری، مرکز تخصصی روانشناسی کودک و نوجوان اوتیسم، مرکز تخصصی مشاوره کودک و نوجوان اوتیسم، مرکز درمانی اوتیسم، مرکز کاردرمانی اوتیسم، مرکز تخصصی گفتار درمانی اوتیسم، روانپزشک تخصصی کودک، روانپزشک تخصصی نوجوان، روانپزشک تخصصی اوتیسم، روانپزشک تخصصی بیشفعالی، روانپزشک تخصصی بیش فعالی، روانپزشک خانواده، روانپزشک اختلالات خلقی، روان پزشک تخصصی کودک، روان پزشک تخصصی نوجوان، روان پزشک تخصصی اوتیسم، روان پزشک تخصصی بیشفعالی، روان پزشک تخصصی بیش فعالی، روان پزشک خانواده، روان پزشک اختلالات خلقی، دکتر متخصص، دکتر متخصص روان، متخصص اعصاب و روان، متخصص مغز و اعصاب، جراح مغز و اعصاب، طراح بازی، طراحی بازی، مرکز تخصصی اعتیاد، مرکز تشخیص اعتیاد، مرکز تخصصی درمان اعتیاد، کد نویسی بازی های دیجیتال، بازی دیجیتالی، بازی موبایل، بازی های موبایل، بازی های دیجیتالی درمانی، اپلیکیشن، طراح اپلیکیشن، استارتاپ، طراح و برنامه نویس استارتاپ، برنامه نویس، گرافیک بازی، گرافیست، گرافیک دیجیتال، طراح و جری اینستاگرام، برنامه نویس اینستا، ادمین اینستاگرام، ترک اعتیاد دختران، مرکز تخصصی ترک اعتیاد زنان، مرکز پشتیبانی بعد از ترک اعتیاد زنان، مرکز پشتیبانی ترک اعتیاد، مرکز پیشگیری از آسیب های بعد از ترک اعتیاد، تعریف اعتیاد، روش های ترک اعتیاد، مقالات مرتبط با اعتیاد، ساختارهای درمان اعتیاد، درباره اعتیاد، مقالات اعتیاد، مرکز تخصصی نقشه برداری مغز، درباره نقشه برداری مغز، کاربر نقشه مغز، اهمیت نقشه مغز، مقالات نقشه برداری مغز، نقشه مغز EEG، نقشه مغز QEEG، درمانهای غیر دارویی، اهمیت نوروفیدبک، کاربرد نوروفیدبک، مرکز تخصصی اختلالات یادگیری، حل مشکلات یادگیری کودک، اختلالات ریاضی، مرکز تخصصی اختلالات ریاضی کودکان، آزمونهای روانشناختی، مرجع آزمونهای روانشناسی، مرکز تخصصی آزمون هوش، مرکز تخصصی درمان خودکشی، درباره خودکشی، علت های خودکشی، مقالات خودکشی، پیشگیری از خودکشی، مرکز تخصصی حرکت درمانی، مرکز حسی حرکتی، درباره حرکت درمانی، مزایای حرکت درمانی، مرکز تخصصی رفتار درمانی مهر، درباره رفتار درمانی، اهمیت رفتار درمانی، روش های رفتار درمانی، رفتار درمانی علمی، دکتر رفتاردرمانگر، متخصص رفتاردرمانی، رفتار درمانگر، رفتاردرمانگر، خانه استعدادیابی ایران، مرکز استعدادیابی کودکان، مرکز استعدادیابی بزرگسالان، مرکز سنجش استعدادهای تحصیلی، مرکز استعداد تحصیلی، متخصصان استعدادیابی، روانشناسان استعدادیابی، روش های استعدادیابی، استعدادیابی نوجوان، مقالات استعدادیابی