بازی درمانی، همه چیز درباره بازی درمانی و بازی درمانگر

تقسیم بندی بزرگان بازی درمانی بر اساس قدمت تاریخی:

بازی با تولد کودک آغاز می گردد و بلافاصله پس از تولد فعالیتهای انطباقی جهت سازگاری با محیط جدید تر ظاهر می شوند. باید توجه داشت که بازی , طبیعی ترین شکل تمایل کودک برای تماس و برخورد با دنیای اطرافش است.

بازی بخشی مهم از زندگی کودکان را تشکیل می‌دهد. آن‌ها از طریق بازی سرگرم می‌شوند، یاد می‌گیرن ، رشد می‌کنند، رفتارهای جدید می‌آموزند و فرصت شناخت دنیای پیرامونشان را کسب می‌کنند. بازی ، هم‌چنین مهم‌ترین راه برای بیان احساسات و عواطف کودکان است ؛ آن‌ها به وسیله‌ی بازی کردن با اطرافیان خود ارتباط برقرار می‌کنند .

بسیاری از بازی‌هایی که کودکان در طول رشد خود انجام می‌دهند ، تاثیر زیادی بر تجارب بزرگسالی آن‌ها دارد. بازی خوب می‌تواند شخصیت کودک را بسازد و روح انسان دوستی، مشارکت و همکاری در او به وجود آورد. از این رو والدین و مربیان می‌توانند وسایل و ابزارهای مختلفی در اختیار کودک قرار دهند که نه تنها کودکان با آن‌ها سرگرم شوند، بلکه مفاهیم و ارزش‌های بسیاری از آن‌ها بیاموزند. به بیان دیگر ، بازی و اسباب‌بازی می‌تواند رابطه‌ای بین کودک و فرهنگ جامعه‌اش برقرار کند و موجب آماده سازی جسمی ، فکری و عاطفی او برای ورود به دنیای بزرگسالان باشد .

نقش بازی را از اهمیتی که کودکان به آن می دهند می توان درک کرد، مشاهده می شود که کودک در هنگام بازی آنچنان در کار خود غرق می شود که وجود دیگران را فراموش می کند و احساس می کند که تنهاست، گاه کودک به یک اسباب بازی یا عروسک دلبستگی پیدا می کند و جدایی از آن برایش امری ناممکن است.

قابل ذکر است که بازی , هم به عنوان روش یادگیری و یا تقویت یادگیری و پیشرفت اجتماعی کودک و هم به عنوان وسیله ای برای بیان عواطف و احساسها دارای قابلیت تربیتی و سازندگی قابل توجهی است و به کودک فرصت رشد و بالندگی و خویشتن سازی را می دهد به شرط آنکه مربیان و والدین , کودکان را در انتخاب بازی، آزاد بگذارند تا کودکان آنچه را که نیاز دارند در قالب بازیها و فعالیت ها به دست آورند.  

فردریچ فروبل

فروبل کارخود رااز مهدکودک آغاز کرد . نظریه های او درباره پرورش کودک و مراقبت از او درسال های نخست کودکی هنوز مطرح است .

او معتقد بود که بچه ها ضمن بازی یاد می گیرند و یادگیری هنگامی نتیجه بخش است که کودک به بازیهای خیالی که او را وادار به فکرکردن می کند می پردازد . از نظر فروبل باارزش ترین فعالیت ها، فعالیتهای خارج از خانه و همچنین بازی های سازنده مانند هنر – صنایع دستی – موسیقی و…. است .

ژان ژاک روسو

اولین مدافع مطالعه بازی کودکان جهت درک و آموزش آن‌ها روسو بود او در کتاب امیل، عقایدش را در مورد اهداف آموزش کودک بیان نمود. او این واقعیت را تشخیص داد که ایام کودکی مرحله‌ای از رشد است و کودکان، مردان و زنان کوچک نیستند به علاوه او متوجه ارزش زیاد دوران کودکی و بازی‌های کودکانه شد.

روسو بر اهمیت بازی برای درک کودک تاکید و توصیه می‌کند که معلم باید برای ملحق شدن به بازی شاگردانش با ایفای نقش کودک، معاشری مناسب برای آنان باشد. البته تعاریف روسو در مورد بازی و تفریح‌های کودکان بیشتر در جهت اهداف تربیتی بود تا اینکه منطبق بر کاربردهای تحقیقاتی و درمانی مدرن بازی باشد.

ژان ژاک روسو روسو براهمیت نقش بازی در درک کودک تاکید داشت وی معتقد بود که باید به کودک احترام گذاشت.

کارل گروس

گروس ، شاید نخستین نظریه پرداز درباره بازی باشد که در سال 1898 مشاهداتش را از بازی های انسان و متاثر از نظریه تکاملی داروین منتشر ساخت. او معتقد بود، بازی انسان از بازی حیوانات دیگر پیچیده تر است. بازی را دارای ارزش انطباقی می داند و می گوید، بازی به کودکان فرصت می دهد که فعالیت های بزرگسالان را تمرین کنند و هدف خاصی از آن ندارند. کودکان ابتدا به بازی هایی می پردازند که به رشد و تکامل مهارت ها حسی و حرکتی آنها می انجامد و بعدا به بازی هایی علاقمند می شوند و اقدام می کنند که روابط اجتماعی آنها را تسریع می کنند.

زیگموند فروید

اولین مورد استفاده واقعی از بازی در درمان به پسری پنج ساله به اسم هانس کوچولو، مربوط است که فروید (1909) ، طی آن به درمان ترس بیمارگونه کودک پرداخت. زمانی که فروید با هانس کوچولو کار می‌کرد. هیچ یک از پیشنهادات روسو را تعقیب نکرد او برای اینکه هانس را درک کند خود را به جای کودک نمی‌پنداشت بلکه بیشتر از طریق پدر هانس، سعی می‌کرد تا راهی بیابد که کودک را به دوران بزرگسالی تحصیلی برساند به این ترتیب بیشترین کارهای اولیه با کودکان بر اساس روش‌های فروید انجام گرفت تا پیشنهادات روسو، زمانی که فروید بیشتر از طریق پدر هانس عمل می‌کرد تا راهی بیابد که کودک را به دوران بزرگسالی عقلی برساند فکر هانس به سمت معینی هدایت شد.

از او سؤالاتی در خصوص موضوعاتی که قادر به درک کامل آن‌ها نبود پرسیده شد. این گونه میل و علاقمندی به روانکاوی در سال‌های اولیه کودکی مهم‌ترین منبع درمانی در بازی درمانی مدرن است: در خلال سی سال اخیر شاخه‌ای بسیار تخصصی از روانکاوی رشد یافت و آن کودک کاوی یا تحلیل روانی کودک بود تا اوایل دهه 1920 تنها چند روانکاو قادر به انجام تحلیل روانی کودک بودند آن‌ها متوجه این نکته نبودند که در جایی که به‌کارگیری یک نظریه درست روانکاوی لازم است. روانکاوی کودک متفاوت و متمایز از روانکاوی بزرگسالی می‌باشد.

بسیاری از روانکاوان کار کردن با کودکان را مشکل یافتند. اگر چه آن‌ها قادر به ایجاد نوعی احساس صمیمیت و دوستی در کودک بودند اما به ندرت کودک را در جهت به کلام درآوردن اضطراب‌های خود توانا می‌دیدند و کودکان هم علاقمند نبودند که به صورت مستقیم زندگی گذشته و رشد خود را بیان نمایند. تئوری روانکاوی بزرگسالان اهمیت فوق‌العاده‌ای به حوادث فراموش شده سال‌های اولیه زندگی داد.

کودکان اگر می‌توانستند کلمات فعالی جهت بیان گذشته خود بیابند آن قدر به این حوادث نزدیک هستند که بتوانند از صحبت کردن در مورد آن‌ها لذت ببرند. به دلیل کمبود تکنیک روانکاوی بزرگسالان که مناسب یادگیری در مورد کودکان باشد بیشتر روانکاوان خود را با جمع‌آوری مشاهدات رفتارهای کودکان قانع نمودند.

بنابراین اکثر پیشرفت‌های اولیه در به‌کارگیری متدهای روانکاوی با کودکان ناشی از مشاهدات غیر مستقیم به همراه تفسیر آن بر اساس معیارهای بزرگسالان بود. همان‌گونه که مشاهده کردیم روانکاوی، هانس کوچولو توسط فروید بر اساس چنین روشی بود. روش کار ادیپ در مکالمات ضبط شده و بازی هانس کوچولو به مقدار زیادی سبب افزایش دانش مربوط به پایایی بخش ناخودآگاه ذهنی گردید. جالب بود که فروید، متوجه گردید که به‌کارگیری تئوری روانکاوی در مورد کودکان دارای نقایص بسیار زیادی می‌باشد. خیلی زود دیگران متوجه لزوم تغییر چگونگی برخورد روانکاوان با کودکان شدند.

فروید معتقد است، کودک راباید از نظر جسمی و عاطفی و ذهنی پرورش داد و یکی از وسائلی که در پرورش سه قوه موثر است بازی می باشد.

زیگموند فروید ، معتقد است که بازی به کودکان امکان می دهد، کامروا شوند و موثرترین وسیله برای این افراد است. هنگامی که شخص بزگسال بین نهاد (هدایت شده بوسیله اصل لذت) و خود ( هدایت شده بوسیله اصل واقعیت ) تعارض را تجربه می کند، ناکام می شود و برای حل این تعارض و رفع ناکامی (آگاهانه یا ناآگاهانه) به راه حل هایی متوسل می شود. وقتی یک کودک با چنین تعارضی مواجه می شود، می تواند با رسیدن به آرزوها یا امیالش در ضمن بازی ، تعارض پیش آمده را حل کند، مثلا با بازی کردن نقش افرادی که دوست می دارد (از قبیل والدین) ، تا بتواند میل و آرزوی خود (مثل آنها شدن) را ارضا کند.

اریک اریکسون

تعریفی که اغلب متخصصان از آن استفاده می کنند توسط اریکسون(1950) ارائه شده است.او می گوید:«بازی عملکرد”خود”است وبه منظور هماهنگ کردن فرایندهای جسمی واجتماعی با فرد انجام می شود.»

اریکسون از تحقیقات متعددش درباره بازی کودکان (دختر و پسر) ، دریافت که پسران به ساخت هایی علاقمندند که ایشان را فعال کنند،در حالی که دختران به مرتب کردن ساخت های ایستا تمایل دارند. هر چند که این تعبیر و تفسیر اریکسن مورد انتقاد قرار گرفته است، لکن هنوز هم جنبه درمانی بازی مورد توجه است. ولی در کودکان خردسال نمی توان از این روش استفاده کرد و بهترین روش همان بازی درمانی است. به این صورت ، که کودک ضمن بازی می تواند افکار و خواسته هایش را منعکس و بیان کند و درمانگر می تواند با توجه به نوع و کیفیت بازی های کودک ، مسایل او را دریابد و به کاهش تنش او کمک کند.

هرمین هوگ هلموث

به دنبال فروید هلموت در سال 1921 از اولین کسانی بود که بر بازی به عنوان ابزاری برای تحلیل روانی کودک تأکید کرد.

در اوایل قرن بیستم درمانگری به نام هرمین هوگ هلموث، برای نخستین بار بازی درمانی را به کار گرفت . هلموث گزارش نمود که بازی در کودک کاوی بسیار اساسی است. به خصوص در درمان کودکان هفت ساله یا کوچک‌تر بازی حتی می‌تواند به عنوان پلی جهت ایجاد ارتباط کلامی در مورد کودکان بزرگ‌تر مورد استفاده قرار گیرد. هلموث همچنین بر جنبه تربیتی کار با کودکان نیز تاکید نمود. خصوصیات تربیتی کماکان اهمیت خود را در کودک کاوی حفظ کرده است. هر چند که هیچ‌گونه مقررات مشخصی تا سال 1927 که اصول روانشناسی تحلیل روانی کودک تدوین شد وجود نداشت.بعد از هلموث ،آنا فروید و ملانی کلاین، کار هلموث را ادامه دادند.در سال 1927 ملانی کلاین اصول روان‌شناسی تحلیل روانی کودک را تدوین نمود و آنا فروید تئوری کلاسیک فروید، را به صورت سیستم دیگری از کودک کاوی رشد و توسعه داد.

آنا فروید

گرچه نظریه آنا فروید و زیگموند فروید در مورد بازی تا حدودی به هم شبیه هستند . امّا در تکنیک ها تا اندازه زیادی با هم تفاوت دارند . آنا فروید به ناخود آگاه اهمیت می دهد. و بر احساس همدلی تاکید دارد. علاوه بر آن به نقاشی و رنگ آمیزی کودکان در حین بازی نیز توجه بسیار دارد.

آنا فروید در سال 1965 در حین کار با کودکان از بازی به عنوان وسیله ای برای ایجاد دلبستگی عاطفی بین کودک و درمانگر و همچنین روشی مشابه تعبیر خواب بزرگسالان استفاده کرد.

ملانی کلاین

پس از آنا فروید، ملانی کلین هم با تاکید بر ناخود آگاه ، معتقد بود باید فعالیت خود به خودی را جایگزین تداعی آزاد گرد . بر اساس نظریه ملانی کلین برخورد های احساسی و نگرانی کودک در بازی او آشکار می شود .

در ادامه ی جنگ جهانی اول ،کلاین،تکنیک بازی درمانی را گسترش داد.که امروزه در تمام دنیا بکار میرود.چون کودکان قادر به درک و انجام عمل تداعی آزاد نبودند،بعنوان جانشینی برای این مفهوم،کلاین تکنیک بازی درمانی رابرای آشکار کردن انگیزه های نا هوشیار کودکان ابداع کرد.او باور داشت که کودکان طی بازیها و نقاشی هایی که در جلسات درمان نشان میدهند،در واقع احساسات خود را بروز میدهند.او نشان دادکه راه ومسیر بازی کودکان با اسباب بازی ها آشکار کننده ی اضطراب ها و تخیلات دوران ابتدایی و نوزادی آنهاست.افکار ناهوشیار کودکان باید بوسیله ی تحلیل رفتار غیر کلامی شان فهمیده شود.در طی روند درمان او نشان میداد که چگونه این اضطراب ها بر رشد ایگو ،سوپرایگو و نگرش آنها به جنسیتشان تاثیر میگذارد و آنها را مستعد بیمار شدن در آینده میکند.

بواسطه ی روش های درمانی او،کودکان در طی جلسات درمان احساسات ادیپی،عقده های پرخاشگرانه و…را که بخاطر احساس گناه نمی توانستند بطور مستقیم بیان کنند، بطور غیر مستقیم به درمانگر نشان میدادند،که این مساله بشدت مخالفت آنا فروید را برانگیخت چرا که او معتقد بود کودکان غیر قابل روان تحلیل گری اند.

کلاین،اصطلاح« بازی درمانگری» را به منظور توصیف یک فرایند درمانگری که بازی کودک را معادل همخوانی آزاد تلقی می کند، بکار برده است و عقیده دارد که کودک، خیال پردازی ها،امیال و تجربه های کنونی خود را به گونه ای رمزی در بازیهای خویشتن بیان میکند.چرا که بازی مهمترین شیوه ی بیان اوست و عناصری که در آن آشکار می شوند مشابه عناصری هستند که در خوابدیده های بزرگسالان مشاهده میگردند و بنابر این میتوان در خلال فرایند تحلیل گری کودکان خردسال به تفسیر این داده ها پرداخت. (منصور،1379)

کلاین، بازی خود بخودی کودکان را به عنوان جایگزین تداعی آزاد در روان تحلیل گری بزرگسالان مطرح نموده است. می توان گفت، در نتیجه کارهای ملانی کلاین بود که روشی به نام «بازی درمانی» شکل گرفت و هنوز هم به طور وسیعی در روان درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روش آنا فروید و ملانی کلاین

آنا فروید از بازی کودکان به گونه‌ای شبیه به روش خواب برای بزرگسالان استفاده نمود و در ورای بازی‌های تخیلی، نقاشی و رنگ کردن به دنبال انگیزه‌های ناخودآگاه بود. در هر صورت به دلیل اینکه فراخود کودک رشد نیافته تلقی شد اهمیت رفتار هیجانی موجود بین کودک و روانکاو مورد تاکید قرار گرفت. احساس همدلی قبل از این که محتوای پنهان بازی کودک برای خود او تعبیر و تفسیر شود پایه‌گذاری می‌گردد. کلین معتقد بود، فراخود کودک تقریباً رشد یافته است و تاکید می‌نمود که لازم است به کودک تعبیر و تفسیر رفتارش بلافاصله گفته شود زیرا که در این کار اضطراب ناشی از فراخود کاملاً رشد نیافته را در کودک کاهش می‌دهد. بازی درمانی دسترسی مستقیم به ناخودآگاه کودک را فراهم می‌سازد. فعالیت‌های خودبخودی بازی کودکان جانشینی برای تداعی آزاد است. بازی با مجموعه بزرگی از اسباب بازی‌های کوچک به کودک پیشنهاد می‌شود او می‌تواند از آن‌ها به هر طریقی که مایل باشد در طول ساعات روانکاوی استفاده نماید. در اینجا ملاحظه گردید که مکالمات و فعالیت‌های کودک با اسباب بازی‌ها مشابه تداعی آزاد در یک بزرگسال است.

با مهاجرت اولیه روان درمانگرهای اطفال به بریتانیا در سال 1930 روانشناسی کودک به عنوان یک روش قوی اروپایی رشد و توسعه یافت در حالی که بازی درمانی از عناصر روانشناسی کودک استنباط شده است. مبانی خاص تئوری از رسوم روانشناسی انسانی سرچشمه می‌گیرد. در سال 1940 کارل راجرز مدل جدیدی از روان درمانی را با نام درمان بیمار مدار که بعداً درمان شخص مدار نام گرفت ابداع کرد. کلاین ، رویکرد غیر مستقیم کارل راجرز را تغییر داد و بر اساس آن مدل بازی درمانی ویژه کودکان را به وجود آورد. کار او در کتاب معروف وی به نام ،دبیز در جستجوی خویشتن، در سال 1946 شرح داده شده است. اکسلاین با جزئیات فراوان توضیح داد که چگونه با دبیز کار نموده و چگونه وی توانست خود را در یک دوره درمانی، درمان نماید وی گفت هیچ‌گاه هیچ کس درباره جهان وجودی فرد به اندازه خودش مطلب نمی‌داند.

آزادی مسئولیت از درون شخص رشد و توسعه می‌یابد 18 اصل، رابطه درمانی وی باعث آگاهی بسیاری از بازی درمانگرها گردیده است. به مدت بیش از ده سال بازی درمانی در آمریکا مورد عمل و پژوهش قرار گرفته است. این کار توسط بسیاری از بازی درمانان مانند موستا کاس و اسکیفر، بوده است که نظریات اصلی اکسلاین را بیان نموده‌اند و مدل های متفاوتی از عناصر منظم فامیل درمانی، نسبت درمانی، درمان متمرکز بر راه حل و شناخت را در انگلستان ایجاد نمودند. بازی درمانی به عنوان یک سبک جدید و متفاوت در سال 1980 شروع به پیدایش نمود. موازی با آن دو تن از درمانگران شروع به استفاده از روش‌های بازی درمانی برای تمرین درمانی با کودکان نمودند. شوجنینگز و آنا کاتاناک، عناصر غیر هدایتی بازی درمانی را برای تنظیم حرکت بازی درمانی انگلیسی ترکیب نمودند در سال 1990 سازمان درمانی دراما در بازی درمانی شروع به صدور گواهی‌نامه صلاحیت و دیپلم نمود.

ملانی کلاین به عنوان یک روان تحلیل گر ،روش روان تحلیل گری را برای حل تعارض های درونی کودکان بکار برد. او از روشی کاربردی به نام« تکنیک بازی» برای کودکان استفاده می کرد که امروزه گسترش و تنوع بسیاری پیدا کرده است و پایه و اساس بازی درمانی امروزی را تشکل می دهد.در این روش کودک در طی جلسات درمان که در اتاقی پر از اسباب بازی و وسایل نقاشی و… تشکیل میشود به بازی کردن و نقاشی کشیدن مشغول میشود .و در مانگر طی این بازی ها ،با در نظر گرفتن کودک ،روش بازی او و وسایلی که برای بازی انتخاب می کند و همچنین تفسیر و بررسی نقاشی کودک ،به نقاط کور و تعارض های پنهان کودک پی می برد و سعی میکند که آن ها را حل کند. این روش در واقع معادلی برای روش تداعی آزاد فروید است که کودک در آن بطور غیر مستقیم مسائل خود را عنوان می کند (بیل جانسون و آستون ،1992).

آلفرد آدلر

به عقیده آدلر از طریق بازی، می توان اطلاعات مفیدی را در رابطه با وضعیت فعلی و آینده او به دست آورد و زندگی آینده کودک را تا حدودی پیش بینی کرد. آدلر به شیوه زندگی اهمیت می داد. معتقد بود ، می توان با مشاهده رفتار کلامی و غیر کلامی شیوه زندگی او را کشف کرد .

اطلاعاتی که از مشاهده کودک هنگام بازی به دست می آید ، می تواند به منظور راهنمایی در نخستین سال های زندگی او مورد استفاده قرار گیرد. مثال : علاقه کودک به سرباز های اسباب بازی ، ممکن است مقدمه ای برای یک زندگی نظامی یا مدیریت فروشگا هی بزرگ در آینده باشد.

براساس فرضیه آدلر ، ویژگی های رفتاری کودک در بازی کاملاً مشخص است ( بسیاری از فرضیه های موجود در مورد کودک از طریق مشاهده وی در بازی قابل تایید است.) به طور مثال : کودکی که نیاز به جلب توجه دیگران دارد ، نقش ستارگان سینما و یا خوانندگان معروف را بازی می کند و کودکی که به دنبال قدرت است نقش فرماندهی یک ارتش بزرگ یا مدیر یک مدرسه را بازی می کند. یک کودک انتقام جو ممکن است عروسک های خود را کتک بزند. یا اسباب بازی های خود را بشکند و….

آدلر در نظریات خود به علاقه اجتماعی نیز اهمبت داده است. علاقه اجتماعی عبارت است از تعامل فرد با اجتماع. اگر علاقه اجتماعی در کودک رشد نکرده باشد در تعاملات اجتماعی مشکل خواهد داشت. بازی های اجتماعی معمولاً مقرراتی دارد که هر عضو گروه باید آن را رعایت کند.

تکنیک بازی از نظر آدلر: 1- بازی با عروسک خیمه شب بازی : اولین مر حله در مشاوره آدلر ایجاد ارتباط با کودک است. عروسکها در واقع مکا لمه بین کودک و مشاور را آسان تر می کند. 2- خانه عروسکی و خانواده عروسکی : می تواند در مورد کودکان وابسته موثر باشد. برای شناسایی کودکان سلطه جو ، کناره گیر و…..

اریک برن

اغلب مردم یاد گرفته اند که خواسته ها و نیازهای خود را از دیگران به طور مستقیم تقاضا نکنند. در نتیجه نیازهای خود را با اشاراتی مانند غمگین یا بینوا نشان دادن خویش، پا بر زمین کوبیدن، خود را خشمگین نشان دادن و یا به وسیله لبخندهای امیدوار کننده بیان می کنند.کسانی نیز هستند که با سخنان خویش افراد اطراف خود را زیر سلطه قرار می دهند و آنچه را می خواهند به دست می آورند. افراد معمولاً دیگران را آلت دست خود قرار می دهند، نه به این علت که می خواهند آن کار را بکنند، بلکه بدین سبب که نمی دانند غیر از آن چه باید بکنند، یا وحشت دارند که تقاضاهای خود را به طور مستقیم بیان کنند، زیرا ممکن است به وسیله تقاضاهای مستقیم، نادیده گرفته شوند یا مسخره و یا به نوعی تنبیه گردند. افراد به بازیهای روانی می پردازند زیرا آنها را در دوران کودکی آموخته اند. بیان غیر مستقیم نیازها و حتی طفره رفتن از ابراز آن، احساس امنیت بیشتری را در افراد به وجود می آورد تا پذیرش خطر احتمالی طرد شدگی که می تواند پیامد در خواست های کاملاً مستقیم باشد (جیمز وساوری، ترجمه دادگستر ، ۱۳۸۲).

بنابر نظریات اریک برن بازی های روانی عبارتند از الگوهای آموخته شده در دوران اولیه ی کودکی، که از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابند. بازی های مورد علاقه هر فرد را می توان به وسیله اولیای آن شخص و اجداد او ردیابی کرد و مسیر آن را به سوی فرزندانشان دنبال نمود. در صورتی که دخالت سازنده ای وجود نداشته باشد، آنان نیز این بازی ها را به نسل های آینده منتقل می کنند. بازی های روانی، یا به صورت تقلید یا به شکل وظیفه آموخته می شوند. مادامی که بازی های روانی به صورت تقلید از پدر و مادر آموخته شود، کودکان با بازی کردن، نقش های مشابه همان رفتارها را تکرار می کنند(جیمز وساوری،ترجمه دادگستر ، ۱۳۸۲).

اریک برن می گوید: نخاع بی نوازش خشک می شود. نوازش ها می توانند تماس بدنی، تحسین، یا بجا آوردن صرف باشند. نوازش های مثبتی مثل لبخند زدن، گوش دادن، گرفتن دست ها، یا گفتن جمله دوستت دارم، در طرف مقابل احساس خوب بودن ایجاد می کنند. به این نوازش ها (( کرک های گرم)) نیز می گویند. نوازش های منفی، بجا آوردن های دردناکی مثل زخم زبان زدن، تحقیر کردن، سیلی زدن، توهین کردن، یا جملاتی چون از تو متنفرم هستند. به این نوازش ها، (( خارهای سرد)) می گویند. نوازش منفی در طرف مقابل احساس غیر خوب بودن ایجاد می کند. با این حال حتی این نوازش های نا خوشایند هم می توانند جلوی خشک شدن نخاع را بگیرند. به همین دلیل آدم ها نوازش منفی را به نوازش نشدن ترجیح می دهند.

مردم به پنج شکل وقت خود را ساخت می دهند تا نوازش شوند.

۱) مناسک، که مبادله ی از پیش تنظیم شده ی نوازش هاست. مثال :

۱) سلام ۲) سلام ۳) چطوری ۴) خوبم متشکرم ۵) بعدا می بینمت ۶ظ) خداحافظ

۲)وقت گذرانی، که گفتگویی از پیش تنظیم شده درباره ی موضوعی خاص است. بعضی از وقت گذرانی های رایج عبارتند از: وقت گذرانی با ماشین ها (( من شورلت را دوست دارم))، یا وقت گذرانی راجع به مسئولین بی عرضه، یا دعوای زن و شوهرهای آشنا.

۳)بازی ها، یک رشته مبادلات رفتاری تکرار شونده و غیر مستقیم هستند که هدفشان نوازش شدن است. متاسفانه نوازش های حاصل از بازی ها، عمدتا منفی هستند. نکته اصلی در بازی ها این است که بازی ها مبادله توام با چاچول بازی و پنهانی نوازش هستند. نتیجه نهایی بازی نیز نفع پنهانی است که بازیگران برای رسیدن به آن در بازی شرکت کرده اند.

نتایج نهایی بازی ها به سه دسته تقسیم می شوند :

الف) نتیجه زیست شناختی که همان نوازش است. اگر چه بازی ها اغلب نتیجه خوبی ندارند اما تمام بازیگران به نحوی – مثبت یا منفی – نوازش می شوند.

ب) نتیجه اجتماعی که ساخت دادن زمان است. مردم برای فرار از یکنواختی و افسردگی وقتشان را فعالیت مهیجی پر می کنند.

ج) نتیجه وجودی که تایید مواضع وجودی هر یک از بازیگران است.

۴) صمیمیت، مبادله مستقیم و شدید نوازش و حالتی است که مردم آرزوی آن را دارند اما به ندرت به آن می رسند، چون کودک آرزوی آنان از صمیمیت ترسیده است. صمیمیت با سکس فرق دارد، هرچند سکس نیز پیش می آید، اما سکس می تواند مناسک، وقت گذرانی، بازی یا کار باشد.

۵) کار، فعالیتی است که نتیجه نهایی آن، محصول می باشد. اثر جانبی کار هم تبادل نوازش است. صمیمت و کار، رضایتبخش ترین روش نوازش شدن هستند.

متاسفانه صمیمیت برای اکثر مردم مقدور نمی شود. کارهم برای آنها ارضا کننده نمی شود، چون آدمها جدا از یکدیگر کار می کنند و معمولا بابت تولیدشان مورد تقدیر قرار نمی گیرند. بنابر این افراد به مناسک، بازی ها و وقت گذرانی ها پناه می برندو از این رو اغلب زندگی ها جریان بی وقفه و کسل کننده ای از مناسک، بازی ها و وقت گذرانی ها می شود.

ژان پیاژه

پیاژه نظریه پردازی اولیه خود در این زمینه را براساس مشاهده تیله بازی کودکان پی ریخته بود (این بازی درآن زمان در میان اروپاییان رایج بود پیاژه معتقد بود بازی راهی است برای دسترسی به جهان بیرون و لمس آن به گونه ای که با وضع کنونی فرد مطابقت داشته باشد .
وی معتقد بود بازی در رشد کودک نقش اساسی دارد اما کاروی بیشتر درباره چگونگی رشد ذهنی بود.

پیاژه گفته است نمی توانید پیش از آن که کودک به سطح رشدی مناسبی برسد به وی یاد دهید که ادراکات لفظی داشته باشد، بایستی روشی برگرفته از عمل را به کار برد.کودک پیش از دبستان چون هنوز از نظر گفتاری رشد کاملی نیافته است، گفتار برای او وسیله ای نارسا وضعیف است. بنابراین در این مرحله برای کمک به یادگیری کودک بایستی از روش های غیر کلامی استفاده کرد وآموزش پیش از دبستان لازم است تاکید بیشتری بر بازی داشته باشد.

پیاژه معتقد بود بازی راهی است برای دسترسی به جهان بیرون و لمس آن به گونه ای که با وضع کنونی فرد مطابقت داشته باشد. وی معتقد بود بازی در رشد کودک نقش اساسی دارد. به نظر پیاژه انطباق از تاثیر متقابل (فعل و انفعال) درون سازی و برون سازی ناشی می شود. کودک در فرایند درون سازی تجربه ها را در طرح واره یا روان موجود ادغام و یکی می کند و روشی که برای این امر بکار می برند به مرحله رشد شناختی ایشان بستگی دارد. مثلا کودکان در مرحله حرکتی ، بازی هایی را تمرین می کنند که با فعالیت بدنی رضایت بخش همراهند. در سطح پیش عملیاتی به تدریج از بازی های عملی به بازی های نمادی (سمبولیک) منتقل می شود. به این ترتیب کودک می تواند محیط طبیعی را به شکل نماد درآورد و سرانجام به بازی های وانمودی می رسد که به نظر بعضی از روان شناسان ، این مرحله با زمان ورود به مدرسه هماهنگ است.

پیاژه معتقد است: برای آنکه بتوان فعالیتی را بازی نامید ، بایستی دارای شرایط زیر باشد:

1- دارای هدف نباشد.

2- اختیاری باشد.

3- لذت بخش باشد.

4- سازماندهی نداشته باشد.

5- از هر گونه کشاکش و پرخاشگری آزاد باشد.

پیاژه (1951) بازیها را به سه دسته مهارتی، نمادین و باقاعده تقسیم می کند.

ویلیام ای. جنینگز

جنینگز (1909) معتقد است که از نظرفرهنگی این امری دشوار است که مردم بپذیرند وباور داشته باشند که «همه» مجبور به بازی کردن هستند.به اعتقاد او هنگامی که فوتبال بازی می کنیم، کوهنوردی می رویم یا به تئاتر می رویم در حال بازی کردن هستیم. با این تفاسیر بازی دارای عملکرد وجایگاه ویژه ای در فرهنگ جامعه وقومی است.

هوی زینگا

بازی به عنوان عنصری فرهنگی وتاریخی توسط هوی زینگا (1959) در کتاب تاریخی اش یعنی « انسان بازیگر یا همولودنس » مورد استفاده قرار گرفته شد.وی ویژگی های رسمی بازی را جمع بست و آن را به عنوان فعالیتی آزاد در نظر گرفت، فعالیتی که خارج از چهارچوب زندگی عادی انجام می شود. به اعتقاد وی بازی در همان ابتدای پیدایش در رفتارهای کودک عملکردی فرهنگی دارد وعاملی فرهنگی در زندگی به شمار می رود.

روحیه رقابت موجود در بازی های رقابتی انگیزه ای اجتماعی است که قدمتی بیش از فرهنگ دارد . آیین های خاص ریشه در بازی های خاصی دارند وحتی شعر وشاعری ریشه در بازی دارد وازبازی تغذیه کرده است.

بازی منتقل می شود ودر طی زمان به آداب ورسوم مبدل می شود بنابراین همانند نوعی حفاظ عمل می کند که مفهومی را در خود حفظ ونگهداری می کند.

هوی زینگا می گوید : که بازی ها دارای قاعده واصول هستند و معمولا این اصول هستند که مشخص می کنند چه چیزهایی را باید در محدوده تعیین شده رعایت کرد.

بازی می تواند نوعی اعتراض و واکنش به وجود محدودیتی در زندگی کودک در نظر گرفته شود. مفهوم بازی در هر فرهنگ، برگرفته از ارزشی است که آن فرهنگ برای بازی قائل شده است واین ارزش در ارتباط با تعریفی است که فرهنگ یک جامعه از بازی ارائه می دهد.البته در اغلب فرهنگ ها این ارزش گذاری آنچنان که باید وشاید نیست.

سوزان ایزاکز

سوزان ایزاکز (1993) می گوید: «بازی زندگی کودک است ووسیله ای است که با استفاده از آن جهانی را که در آن زندگی می کند می شناسد.»

سوزان ایساکس تحت تاثیر فروبل قرار داشت و بازی راروشی برای بیان احساس می دانست . او معتقد بود که بیشترین یادگیری از سن 7 سالگی آغاز می شود .

هاگس

بعضی از ویژگی هایی که برای بازی در نظر می گیرند عبارتست از: 1- انگیزش درونی 2- آزادی در انتخاب 3- استعاری 4- جذاب ودرگیرکننده فرد به صورت فعال 5- لذت بخش (هاگس،1998)