به صفحه مرکز تخصصی بازی درمانی منشور سلامت مهر خوش آمدید.
خانهویژه هتاثیر بازی درمانی بر بیش فعالی
شیوع بیش فعالی رو به افزایش است اما والدین از استفاده کردن از داروهای روانپزشکی برای کودکان خود هراس خاصی دارند. چه بسا دارو درمانی تنها اثر مقطعی داشته باشد. لذا کار بر روی درمان های روانشناختی و غیر دارویی ضروری به نظر می رسد. بازی درمانی یکی از روش های درمانی بسیار موثری برای این کودکان است. اما تاثیر بازی درمانی بر بیش فعالی کودک چیست؟ کودک مبتلا به بیش‌فعالی از توجه به جزئیات ناتوان است و در تمرکز هنگام فعالیت و بازی مشکل دارد. همچنین هنگام صحبت مستقیم با او، به نظر می‌رسد که گوش نمی‌دهد .اغلب قادر به پیگیری دستورات یا اتمام کارها نیست و اغلب وسایل خود را گم می کند (وسایل مدرسه و اسباب بازی) و فراموشکار است. بازی درمانی برای کودکی با این مشکلات شامل مواردی از جمله انواع بازی‌های هدفمند و سیستم‌های مبتنی بر پاداش و محرومیت است که تاثیر خوبی روی بیش فعالی کودک دارد.
خصوصيات كودكان بيش فعال
1.دائما به اين طرف و آن طرف می دوند و از اجسام بالا می رود.
2. نمی تواند آرام در يك جا بنشيند و مدام جنب وجوش دارند.
3. نمی تواند بر تكاليف مدرسه و يا ساير كارها برای مدت طولانی متمرکز شوند.
4. غالبا دست به كارهای خطرناك می زند بدون اينكه عواقب آن را در نظر بگيرد ،مثل دست زدن به بخاري وسوختن، پريدن به وسط خيابان و يا بالا رفتن از نرده ها.
5. اغلب پيش از اتمام سوال، جواب از دهانش بيرون می پرد.
6.اغلب به سختی تحمل انتظار را دارد.
7. وسط حرف ديگران می پرد.
8.حرف شنوی كمی دارند. به اصطلاح نافرمان هستند.
9. مرتب از جای خود بلند می شود و در كلاس راه می رود يا بدون اجازه صحبت می كند.
10. حين درس به سخنان معلم گوش نكرده به كار ديگری می پردازد.
11. علائم عدم دقت و تمركز حواس را نشان می دهد.
12. اغلب قادر نيست كاری را كه شروع كرده تمام كند.
13.غالبا به نظر می آيد به مطالب درسی گوش نمی كند.
14. اختلال حافظه و تفكر در يادگيری از خود نشان می دهد.
15.اکثرا قبل از تفكر اقدام به عمل می كند.
16. اکثرا از فعاليتی به فعاليت ديگری می پردازد.
17. غالبا در كلاس، ديگران را باصدای بلند صدا می زند و با آن ها حرف می زند.
18.در سازمان دادن به كارها با مشكل رو به رو است.
19.در بازی ها و فعاليت های گروهی قادر نیستند منتظر نوبت باشند.
20. به نظارت فراوان در كارها نياز دارند.
21.در خلال خواب دائم در تقلا و تكان خوردن است.
22. اغلب وسايل لازم برای انجام تكاليف مدرسه و يا فعاليت های داخل خانه را گم می كند مثل مداد، كتاب.
23. دچار عقب ماندگی ذهنی يا مشكلات عاطفی نیستند.
24.معمولا از نظر ظاهر و لباس كثيف و شلخته هستند.
25. اعتماد به نفس آنها پايين است بخاطر اینکه دائما از طرف اطرافيان طرد می شوند.
26. اضطراب به دليل حواس پرتی در بيش فعال ها زياد است.
27. بيش فعالی زمينه ارثی دارد .
28. سازگاری آنها خوب است چون احساس خطر مي كنند.
29. 30 درصد افراد بيش فعال مادرانی افسرده دارند و احساس گناه مي كنند.
تاثیر بازی درمانی بر بیش فعالی
کودک پیش فعال، معمولا یک بازی یا یک فعالیت را تا آخر به انتها نمی رساند و در نیمه راه رها می کند اما به هر حال کودکان در سن مدرسه، برای یادگیری درس های خود و انجام تکالیف شان، نیازمند حدی از توجه و تمرکز هستند. اگر کودک نتواند توجه و تمرکز خود را کنترل کند، در یادگیری و انجام تکالیف خواندن، نوشتن و ریاضی دچار مشکل می شود.
بدترین تنبیه برای کودک بیش فعال، این است که از او بخواهید کاری انجام دهد که نیاز به توجه و تمرکز داشته باشد؛ مثلا به او بگویید بیا با هم این مسئله ریاضی را حل کنیم. در این حالت معمولا کودک حاضر است هر کار دیگری بکند، به غیر از تمرکز روی مسئله ریاضی. در موارد بسیار شدید باید ضمن بازی درمانی از دارو درمانی نیز استفاده کرد. اما در کل، تاثیر بازی درمانی بر بیش فعالی غیر قابل انکاراست.
روش اجرای بازی درمانی برای تاثیر بیشتر روی کودک بیش فعال
بازی ها و فعالیت هایی که با هدف یکپارچه سازی حسی و همچنین تعدیل پر حرکتی صورت می پذیرد که شامل ۱۰ فعالیت جدا از یکدیگر جدا میشود
2. بازی ها و فعالیت هایی جهت تاثیر گذاری و افزایش تحمل شامل سه فعالیت می باشد.
3. بازی ها و فعالیت هایی جهت تاثیر گذازی و افزایش خود کنترلی شامل چهار فعالیت.
4. بازی و فعالیت جهت تاثیر گذاری و افزایش توجه و تمرکز شاملسه فعالیت.
بازی هایی مانند پازل، راه رفتن بر روی تخته‌های تعادلی، جدا کردن نخود و لوبیا، نقاشی و فعالیت‌های بدنی را در درمان اختلال بیش فعالی و فقدان توجه می توانند موثر باشند.
بازی‌هایی مانند پازل موجب تمرکز مبتلایان به این اختلال میشود، بنابراین استفاده از پازل‌ها می‌تواند مشکل عدم یادگیری در این کودکان را که بخشی از آن به عدم تمرکز و توجه مربوط شود برطرف کند.
استفاده از مداد رنگی و نقاشی، راه دیگری برای درمان اختلال بیش فعالی وکمبود توجه است. باید از بازی‌ها و شیوه‌های کم خطر در درمان کودکان بیش فعال استفاده کرد چرا که آنها دچار نقص توجه هستند و بازی‌هایی که نیاز به توجه دارند را نمی‌توانند انجام دهند.
بازی درمانی کودک محور مبتنی بر رابطه کودک –والد (CPRT)
با استفاده از گروهک های کوچک، اصول و مهارت های اولیه بازی درمانی کودک محور به والدین آموزش داده شود. در بازی درمانی کودک محور ارتباط درمانی والد و کودک بر حل مشکل تمرکز دارد تا ارتباط بین کودک و والد افزایش یابد. بازی یک روش اولیه کودکان برای بیان کردن خودشان می باشد، بنابراین در سی پی آر تی بازی به عنوان وسیله ای برای تسهیل تعامل و افزایش ارتباط بین کودک و والد بکار میرود و والدین مهارت های جدید را در ۳۰ دقیقه بازی هفتگی تمرین می کنند و تجربیات خود را به گروه گزارش میدهند.
اهداف و مقاصد بازی درمانی برای والدین
- اموزش و یادگیری اصول و مهارت های بازی درمانی کودک محور
- اموزش و یادگیری چگونگی تشویق خودمداری، مسئولیت پذیری و اعتماد به نفس در کودکان
- رشد درک و نگرش واقع بینانه نسبت به خود و کودک
- افزایش پذیرش خود و اعتماد به نفس والدین در توانایی هایشان
- رشد مهارت های فرزندپروری موثر بر پایه تکامل راهکارهای مناسب
اهداف بازی درمانی برای کودکان
- تجربه کردن مثبت تر احساسات عزت نفس، ارزش ها، اعتماد به نفس و شایستگی از طریق احساس پذیرش، درک
- تغییر هرگونه برداشتهای منفی احساسات، نگرش ها و رفتار والد از طریق اعتماد و احساس امنیت
- کاهش یا از بین بردن رفتار مشکل ساز
- رشد منبع درونی کنترل (کنترل خود) ،تبدیل به خود مداری بیشتر، مسئولیت پذیری کارها و در نهایت روش های مناسب در بیان و برآوردن نیازها
- رشد موثر مهارت های حل مشکل
اهداف برای رابطه والد و کودک
- تقویت رابطه والد و کودک و پرورش حس اعتماد، امنیت و نزدیکی برای والد و کودک
- بهبود تعاملات خانواده و ابراز محبت
- افزایش سطح شادی و لذت بین والد و کودک
- بهبود مقابله با استرس و حل مشکل
مطالعات حاکی از این است که بازی درمانی باعث کاهش معنی دار شدت علائم بیش فعالی همراه با کمبود توجه، بیش فعالی، کمبود توجه، خطاهای پاسخ دهی و افزایش معنی دار زمان پاسخ دهی می شود. در واقع می توان از بازی درمانی به عنوان یک روش درمانی موثر برای کودکان و نوجوانان مبتلایان به بیش فعالی بهره برد.
