اگر کوتاه‌ترین زمان را هم برای جستجو در مورد اختلالات روانی و آسیب شناسی روانی اختصاص داده باشید، احتمالاً کلمه‌ی DSM یا شکل‌های دیگر آن مثلاً DSM-V و DSM-IV و DSM-III را مشاهده کرده‌اید.
DSM مخفف عبارت Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders است.
به عبارتی، حرف D باید شما را به یاد عارضه یابی و تشخیص، حرف S باید شما را به یاد آمار و حرف M باید شما را به یاد رهنما بیندازد.
DSM در روانپزشکی آمریکا یک استاندارد بسیار مهم محسوب می‌شود و در سطح جهان نیز به عنوان منبعی معتبر، مورد استفاده روانپزشکان قرار می‌گیرد.
تاریخچه DSM
نخستین ویرایش DSM در سال ۱۹۵۲ منتشر شد. در واقع عددی که بعد از DSM می‌بینید، نسخه‌ی آن را نشان می‌دهد. ویرایش سال ۵۲ معمولاً با نام DSM-I مورد ارجاع قرار می‌گیرد.
ویرایش بعد در سال ۱۹۶۸ منتشر شد و طبیعتاً می‌توانید حدس بزنید که نام آن DSM-II است.
آنچه امروز مورد استفاده و استناد قرار می‌گیرد نسخه‌ی پنجم یا DSM-V است که جایگزین نسخه‌ی چهارم یا DSM-IV شده است.
در نسخه‌های اولیه‌ی DSM، به روش‌های درمان هم اشاره‌هایی شده بود و با توجه به اختلاف نظرهایی که در زمینه‌ی روش‌های درمان وجود داشته و دارد، این ویژگی باعث شده بود که به صورت فراگیر مورد استفاده و استناد و پذیرش قرار نگیرد.
اما از نسخه‌ی سوم به بعد، DSM واقعاً بر روی Diagnosis یا همان عارضه یابی متمرکز شد و مقبولیت آن، بیش از پیش افزایش یافت.
در DSM، علاوه بر فصل‌های عمومی در مورد روش‌های تشخیص و عارضه یابی، برای هر یک از اختلال‌ها، موارد متعددی از جمله محورهای زیر مورد بحث قرار می‌گیرد:
معرفی کلی و شیوه‌های تشخیص (Diagnosis Features)
سایر اختلالات مرتبط (Associated Features and Disorders)
نکات و مواردی که بسته به فرهنگ باید مورد توجه قرار گیرند (Specific Culture Features)
میزان فراگیر بودن (Prevalence)
تشخیص افتراقی (Differential Diagnosis) برای تفکیک هر اختلال با سایر اختلال‌های مشابه (که ممکن است با آنها اشتباه گرفته شود)
سیر بیماری (Course)
طبقه بندی اختلالات روانی
DSM-5 برای بسیاری از اختلالات هنوز از سیستم طبقاتی (مطلق) استفاده می‌کند اما برای بسیاری دیگر، از جمله سؤمصرف مواد، اوتیسم، و اسکیزوفرنی، رویکرد طیفی را به کار می‌برد (توجه داشته باشید که رویکرد پیوستاری (continuum)، ابعادی(dimensional)، و طیفی (spectrum) مترادف هستند).
استفاده از رویکرد طیفی به روان‌شناسان اجازه می‌دهد اختلالات روانی را روی یک پیوستارِ شدت در نظر بگیرند. با این کار،DSM -۵ امیدوار است پایایی، روایی، و فایدۀ بالینی در آینده افزایش یابد (کاربرد، سودمندی، یا فایدۀ بالینی یعنی مفید بودن سیستم تشخیصی برای پزشکان و روانشناسانی که فعالیت‌های ”بالینی“ انجام مى دهند).
یکی از انتقادات عمده که به نسخه های قبلی DSM وارد مى شد این بود که در آنها طبقه بندی تفکیکی (افتراقی) اختلالات شفافیت نداشت. مثلاً، تحقیقات نشان مى دهند که برای بسیاری از اختلالات، تمایز بین سمپتوم‌های عمده و سمپتوم‌های خفیف‌تر، به ”درجه“ ربط دارد نه به ”نوع“. علاوه بر آن، بسیاری از اختلالات روانی کاموربید هستند (یعنی به همراه هم روی مى دهند). علاوه بر آن، سمپتوم‌های یک اختلال معمولاً با سمپتوم‌های اختلالات دیگر همپوشانی دارند. این حقایق باعث شده اند این سئوال پیش آید که اختلالات روانی را بهتر است به صورت طبقاتی (مطلق) دسته‌بندی کرد یا به صورت ابعادی (پیوستاری).
حرکت DSM-5 به سمت درجه‌بندی‌های ابعادی (پیوستاری) و ارایۀ معیارهای تشخیصی پیوستاری، هرچند به صورت آزمایشی (مثلاً، در مورد اختلالات شخصیت) و فقط در مورد بعضی اختلالات (مثلاً، اوتیسم، اسکیزوفرنی)، تلاشی است برای حل این مشکل (هرچند هنوز از DSM-5 ایراد گرفته می‌شود که رویکرد پیوستاری (ابعادی) را فقط در مورد بعضی اختلالات به کار برده است).
۱-اختلالات رشدی – عصبی
Neurodevelopmental Disorders
| ناتوانی های عقلانی | ۱- ناتوانی عقلانی ( اختلال عقلانی رشدی) ۲- تاخیر رشدی کلی ۳- ناتوانی عقلانی نامشخص |
| اختلالات ارتباط | ۱- اختلال زبان ۲- اختلال صدای گفتار ۳- اختلال فصاحت گفتار (لکنت زبان) ۴- اختلال ارتباط اجتماعی(عملی)۵-اختلال ارتباط نامشخص |
| اختلال طیف اوتیسم | |
| اختلال کاستی توجه/بیش فعالی | ۱- اختلال کاستی توجه/بیش فعالی ۲- اختلال کاستی توجه/بیش فعالی مشخص دیگر |
| اختلال یادگیری خاص | |
| اختلال حرکتی | ۱- اختلال هماهنگی رشدی ۲- اختلال حرکات قالبی ۳-اختلالات تیک ۴- اختلال تیک مشخص دیگر ۵- اختلال های رشدی عصبی دیگر |
سطح ۱: نیازمند حمایت “requiring support”
سطح ۲: نیازمند حمایت زیاد “requiring substantial support”
سطح ۳: نیازمند حمایت بسیار زیاد “requiring very substantial support”
نکته: حذف اختلال آسپرگر، اختلال رت، و اختلال تجزیۀ کودکی و اضافه شدن اختلال طیف اوتیسم در DSM-5 .
۲-اختلالات طیف اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریش
Schizophrenia Spectrum and Other Psychotic Disorders
- اختلال اسکیزوتایپی(شخصیت)
اختلال هذیانی
اختلال روانپریشی کوتاه مدت
اختلال اسکیزوفرنیفرم
اسکیزوفرنی
اسکیزوافکتیو
اختلال روانپریشی ناشی از مواد/دارو
اختلال روانپریشی ناشی از بیماری جسمی
کاتاتونی: الف) کاتاتونی مرتبط با سایر اختلالات روانی ب) کاتاتونی ناشی از بیماری جسمی ج) کاتاتونی نامشخص
سایر اختلال های طیف اسکیزوفرنیا و اختلال های روان پریشی دیگر
اختلال طیف اسکیزوفرنیا نامشخص و سایر اختلال های سایکوتیک
نکته: حذف اسکیزوفرنی نوع آشفته و پارانویید
۳-اختلالات دوقطبی و اختلالات مربوط
Bipolar and Related Disorders
- اختلال دو قطبی نوع ۱
اختلال دو قطبی نوع ۲
اختلال ادواری خو
اختلال دو قطبی ناشی از مواد / دارو
اختلال دو قطبی ناشی از بیماری های جسمانی
اختلال های دو قطبی و مرتبط مشخص دیگر
اختلال های دوقطبی و مرتبط نامشخص
۴-اختلالات افسردگی
Depressive Disorders
- اختلال بی نظمی خلق مخرب
اختلال افسردگی اساسی
اختلال افسردگی پایدار
اختلال ملال پیش از قاعدگی
اختلال افسردگی ناشی از مواد/دارو
اختلال افسردگی ناشی از دیگر بیماری های جسمی
اختلال افسردگی مشخص دیگر
اختلال افسردگی نامشخص
نکته: حذف اختلال افسرده خویی و افسردگی مزمن در DSM-5 و اضافه شدن اختلال افسردگی پایدار .
۵-اختلالات اضطرابی
Anxiety Disorder
- اختلال اضطراب جدایی
لالی انتخابی
فوبی خاص
فوبی اجتماعی
اختلال وحشتزدگی
آگورافوبیا
اختلال اضطراب فراگیر
اختلال اضطرابی ناشی از مواد/دارو
اختلال اضطرابی ناشی از بیماری جسمی دیگر
اختلال اضطرابی مشخص دیگر
اختلال اضطرابی نامشخص
۶-اختلال وسواس فکری – عملی و اختلالات مرتبط
Obsessive-Compulsive and Related Disorders
- اختلال وسواس فکری – عملی
اختلال بد شکلی بدن
اختلال احتکار ( ذخیره کردن )
اختلال کندن مو
اختلال کندن پوست
اختلال وسواس و اختلالات مرتبط با آن ناشی از مواد/دارو
اختلال وسواس و اختلالات مرتبط با آن ناشی از بیماری جسمی دیگر
اختلال وسواس و اختلالات مرتبط مشخص دیگر
اختلال های وسواس فکری عملی نامشخص
۷-اختلالات مرتبط با آسیب و عوامل استرس زا
Trauma – and Stressor – Related Disorder
- اختلال دلبستگی واکنشی
اختلال آمیختگی اجتماعی بازداری نشده
اختلال استرس پس از سانحه (شامل اختلال استرس پس از حادثه برای کودکان ۶ ساله و کمتر )
اختلال استرس حاد
اختلالات سازگاری
اختلالات مرتبط با آسیب مشخص دیگر
اختلال های استرس زا و آسیب زا نامشخص
۸-اختلالات تجزیه ای ( گسستی )
Dissociative Disorders
- اختلال هویت تجزیه ای
یادزدودگی تجزیه ای
اختلال مسخ شخصیت/مسخ واقعیت
اختلال تجزیه ای مشخص دیگر
اختلال گسستی نامشخص
نکته: تنها تغییر چشمگیر در این زمینه، حذف اختلال گریز تجزیه ای در راهنمای جدید می باشد.
۹-اختلالات علایم جسمانی و اختلالات مرتبط
Somatic Symptom and Related Disorders
- اختلال علایم جسمانی
اختلال اضطراب بیماری
اختلال تبدیلی(اختلال علایم عصب کارکردی)
عوامل روانی تاثیر گذار در سایر بیماری های جسمی
اختلال ساختگی (شامل اختلال ساختگی تحمیل شده بر خود، اختلال ساختگی تحمیل شده بر دیگری )
نشانه ی جسمانی و اختلال مربوط مشخص دیگر
اختلال های علایم جسمانی نامشخص
۱۰-اختلالات تغذیه و خوردن
Feeding and Eating Disorders
- هرزه خواری (پیکا)
اختلال نشخوار
اختلال مصرف غذای دوری جو / محدود کننده غذا
بی اشتهایی عصبی
پرخوری عصبی
اختلال پرخوری
اختلال تغذیه و خوردن مشخص دیگر
اختلال های خوردن و تغذیه نامشخص
Elimination Disorders
- بی اختیاری ادرار
بی اختیاری دفع
اختلال دفع مشخص دیگر
اختلال دفعی نامشخص
نکته: از اختلالاتی که برای نخستین بار در کودکی و نوجوانی تشخیص داده می شوند منفک شده و طبقه تشخیصی مجزا شده است.
Sleep – Wake Disorders
- اختلال بی خوابی
اختلال پرخوابی
حمله ی خواب ( narcolepsy )
اختلالات خواب مرتبط با تنفس: الف) تنفس سطحی وقفه تنفسی ب) وقفه تنفس مرکزی در خواب ج) هیپوونتیلاسیون مرتبط با خواب
اختلال ریتم شبانه روزی خواب و بیداری
اختلال انگیختگی خواب بدون حرکات سریع چشم
اختلال کابوس
اختلال رفتار خواب با حرکات سریع چشم
سندرم پاهای بی قرار
اختلال خواب ناشی از مواد/دارو
اختلال خواب – بیداری مشخص دیگر
اختلال پر خوابی مشخص دیگر
اختلال بی خوابی مشخص دیگر
نکته: در راهنمای جدید ، ۲۰ اختلال دراین طبقه جای می گیرند.
در راهنمای جدید، این طبقه ،به سه طبقه تشخیصی مجزاتقسیم می شود.
۱- کژکاری های جنسی
۲- ملال جنسی
۳- نابهنجاری های جنسی
کژکاری های جنسی
Sexual Dysfunctions
- تاخیر انزال
اختلال نعوظی
اختلالات ارگاسمی در زن
اختلال علاقه / برانگیختگی جنسی در زن
اختلالات درد / دخول تناسلی – لگنی
اختلال میل جنسی کم کار در مرد
انزال زودرس
کژکاری جنسی ناشی از مواد/دارو
کژکاری جنسی مشخص دیگر
ملال جنسیتی
Gender Dysphoria
- اختلال ملال جنسی درکودکان
اختلال ملال جنسی در نوجوانان و بزرگسالان
ملال جنسیتی مشخص دیگر
نکته : این طبقه معادل اختلالات هویت جنسی در راهنمای شماره ۴ می باشد.
نابهنجاری های جنسی
Paraphilic Disorders
- اختلال تماشاگری جنسی
اختلال عورت نمایی
اختلال مالش دوستی
اختلال مازوخیسم جنسی
اختلال سادیسم جنسی
اختلال بچه بازی
اختلال یادگارپرستی
اختلال مبدل پوشی
Disruptive, Impulse-Control and Conduct Disorders
- اختلال نافرمانی و لجبازی
اختلال انفجاری متناوب
اختلال آتش افروزی
دزدی بیمارگون
اختلال سلوک
اختلال اخلالگر ، کنترل تکانه و سلوک مشخص دیگر
Substance-Related and Addictive Disorders
تنها رفتار اعتیادی غیر مصرفی که در این طبقه تشخیصی قرارگرفته است: قماربازی
سایر اختلالات این طبقه، در سه دسته کلی طبقه بندی شده اند :
- اختلالات مصرف مواد
مسمومیت مواد
اختلالات ترک مواد
Neurocognitive Disorders
این طبقه تشخیصی، در راهنمای جدید،به سه دسته گسترده:
- دلیریوم
اختلال عصبی- شناختی عمده
اختلال عصبی- شناختی خفیف
Personality Disorders
| اختلال شخصیت کلی | |
| اختلالات شخصیت خوشه A | پارانویید – اسکیزوئید – اسکیزوتایپی |
| اختلالات شخصیت خوشه B | ضد اجتماعی – مرزی – نمایشی – خودشیفته |
| اختلالات شخصیت خوشه C | اجتنابی – وابسته – وسواسی |
پایان مطلب
اکنون اگر میخواهید با متخصصان منشور سلامت مهر در ارتباط باشید از طریق شماره تلفن های زیر با بهترین دکتر روانشناس و بهترین دکتر روان پزشک در ایران آشنا شوید
من یک بلاک متن هستم، روی دکمه ویرایش کلیک کنید تا این متن را تغییر دهید. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.
کلمات کلیدی: دکتر روانشناس کودک، روانشناس کودک، متخصص روانشناسی کودک، متخصص روانشناسی خانواده، دکتر روانشناس خانواده، دکتر روانشناس نوجوان، روانشناس نوجوان، متخصص روانشناسی نوجوان، فوق تخصص روانشناس کودک و نوجوان، دکتر روانشناس سکسولوژی، دکتر روانشناس ترنس سکشوال، روانشناس هموسکشوال، روانشناس تراجنسی، متخصص روانشناسی انگیزشی، متخصص استعدادیابی، مرکز تخصصی استعدادیابی، استعدادیابی تحصیلی، استعدادیابی شغلی، استعدادیابی هنری، استعدادیابی ورزشی، استعداد سنجی، استعداد شناسی، ورود به دانشگاه، سوالات دانشجویی، سوالات جنسی، سوالات روابط جنسی، روانشناس روابط عاطفی، روانشناس ارتباط عاطفی، روانشناس جدایی، روانشناس زوجین، روانشناس اختلالات خلقی، روانشناس وسواس، روانشناس وسواس فکری، روانشناس PTSD، روانشناس بیشفعالی، روانشناس ADHD، روانشناس ADD، روانشناس افسردگی، روانشناس اضطراب، روانشناس پنیک، روانشناس واژنیسم، روانشناس CGL، روانشناس تجاوز به کودک، روانشناس ابیوز، روانشناس اختلالات یادگیری، روانشناس اختلال ریاضی، روانشناس یادگیری، روانشناس کنکور، مشاور کودک، مشاور نوجوان، مشاور خانواده، مشاور اعتیاد، مشاور مشکلات جنسی، مشاور رابطه، مشاور دوست یابی، مشاور اختلالات خلقی، مشاور بیشفعالی، مشاور بیش فعالی، مشاور شغلی، مشاور تحصیلی، مشاور خوب، بهترین مشاور کودک، بهترین مشاور کودک و نوجوان، مرکز تخصصی روانشناسی کودک و نوجوان، مرکز تخصصی مشاوره کودک و نوجوان، مرکز روانشناسی کودک و نوجوان، مرکز مشاوره کودک و نوجوان، مرکز تخصصی روانشناسی نمایش درمانی، مرکز تخصصی مشاوره نمایش درمانی، مرکز تخصصی روانشناسی موسیقی درمانی، مرکز تخصصی مشاوره موسیقی درمانی، مرکز تخصصی روانشناسی ترنس، مرکز تخصصی مشاوره ترنس، مرکز تخصصی روانشناسی تراجنسی، مرکز تخصصی مشاوره تراجنسی، مرکز تخصصی روانشناسی بازی درمانی، مرکز تخصصی مشاوره بازی درمانی، مرکز تخصصی کاردرمانی جسمی-حرکتی، مرکز تخصصی کار درمانی جسمی حرکتی، مرکز تخصصی گفتار درمانی کودک و نوجوان، مرکز تخصصی گفتار درمانی، مرکز تخصصی روانشناسی اختلالات یادگیری، مرکز تخصصی مشاوره اختلالات یادگیری، مرکز تخصصی روانشناسی کودک و نوجوان اوتیسم، مرکز تخصصی مشاوره کودک و نوجوان اوتیسم، مرکز درمانی اوتیسم، مرکز کاردرمانی اوتیسم، مرکز تخصصی گفتار درمانی اوتیسم، روانپزشک تخصصی کودک، روانپزشک تخصصی نوجوان، روانپزشک تخصصی اوتیسم، روانپزشک تخصصی بیشفعالی، روانپزشک تخصصی بیش فعالی، روانپزشک خانواده، روانپزشک اختلالات خلقی، روان پزشک تخصصی کودک، روان پزشک تخصصی نوجوان، روان پزشک تخصصی اوتیسم، روان پزشک تخصصی بیشفعالی، روان پزشک تخصصی بیش فعالی، روان پزشک خانواده، روان پزشک اختلالات خلقی، دکتر متخصص، دکتر کتخصص روان، متخصص اعصاب و روان، متخصص مغز و اعصاب، جراح مغز و اعصاب